അന്ധവിശ്വാസങ്ങളുടെ ആര്‍ത്തവകാലം; അതിജീവനത്തിന്റെയും
|ചില സംസ്‌കാരങ്ങളില്‍, സ്ത്രീകള്‍ ആര്‍ത്തവ സമയത്ത് ഉപയോഗിക്കുന്ന വസ്ത്രങ്ങള്‍ ദുരാത്മാക്കള്‍ ഉപയോഗിക്കാതിരിക്കാന്‍ കുഴിച്ചിടുകയും ആര്‍ത്തവ രക്തം അപകടകരമാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു.
പെണ്‍കുട്ടികളുടെ മാത്രം പ്രത്യേകതയാണ് ആര്‍ത്തവം. എന്നിരുന്നാലും, സാമൂഹിക-സാംസ്‌കാരിക ജീവിതത്തിന്റെ പല വശങ്ങളില്‍ നിന്നും സ്ത്രീകളെ ഒഴിവാക്കുന്ന വിലക്കുകളും കെട്ടുകഥകളും എല്ലായ്‌പ്പോഴും അതിനെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയാണ്. ഇന്ത്യയില്‍, ഈ വിഷയം ഇന്നും വളരെ മോശമായ കാര്യമായാണ് എല്ലാരും കാണുന്നത്. ആര്‍ത്തവത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സാമൂഹിക-സാംസ്‌കാരിക വിലക്കുകളും വിശ്വാസങ്ങളും പ്രായപൂര്‍ത്തിയാകല്‍, ആര്‍ത്തവം, പ്രത്യുല്‍പാദന ആരോഗ്യം എന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള പെണ്‍കുട്ടികളുടെ കുറഞ്ഞ അറിവും ധാരണകളും ആര്‍ത്തവകാലം കൂടുതല്‍ സങ്കീര്‍ണ്ണമാക്കുന്നു. അതിനാല്‍, ഈ പ്രശ്‌നങ്ങളെ ചെറുക്കുന്നതിന് തന്ത്രപരമായ സമീപനം പിന്തുടരേണ്ടത് ആവശ്യമാണ്.
ആദ്യം തന്നെ നാം മനസ്സിലാക്കേണ്ടത്, ഗര്‍ഭാശയത്തില്‍ നിന്നുള്ള രക്തം യോനിയിലൂടെ പുറത്തേക്ക് വരുന്ന പ്രത്യുല്‍പാദന ചക്രത്തിന്റെ സ്വാഭാവിക പ്രവര്‍ത്തനം മാത്രമാണ് ആര്‍ത്തവം. സാധാരണയായി 11 നും 14 നും ഇടയില്‍ പ്രായമുള്ള പെണ്‍കുട്ടികളില്‍ ഇത് ആദ്യം സംഭവിക്കുന്ന ഒരു സ്വാഭാവിക പ്രക്രിയയാണ്, ഇത് അവര്‍ക്കിടയില്‍ പ്രായപൂര്‍ത്തിയാകുന്നതിന്റെ സൂചകങ്ങളിലൊന്നാണ്. പെണ്‍കുട്ടികള്‍ക്ക് മാത്രമുള്ള ഒരു പ്രതിഭാസമാണെങ്കിലും, പല സമൂഹങ്ങളിലും ഇത് എല്ലായ്‌പ്പോഴും രഹസ്യവും മിഥ്യകളും കൊണ്ട് ചുറ്റപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ആര്‍ത്തവത്തെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയുള്ള വിലക്കുകള്‍ സ്ത്രീകളെയും പെണ്‍കുട്ടികളെയും സാമൂഹികവും സാംസ്‌കാരികവുമായ ജീവിതത്തിന്റെ പല വശങ്ങളില്‍ നിന്നും ഒഴിവാക്കുന്നു. ഇവയില്‍ ചിലത് സഹായകരമാണ്. എന്നാല്‍, മറ്റുള്ളവയ്ക്ക് ദോഷകരമായ പ്രത്യാഘാതങ്ങളുണ്ട്.
ആര്‍ത്തവമുള്ള പെണ്‍കുട്ടികള്‍ക്കും സ്ത്രീകള്‍ക്കും പ്രാര്‍ഥനകള്‍ നടത്തുന്നതിനും വിശുദ്ധ ഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ തൊടുന്നതിനും നിയന്ത്രണമുണ്ട്. ഈ മിഥ്യയുടെ പ്രധാന അടിസ്ഥാനം ആര്‍ത്തവവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അശുദ്ധിസങ്കല്‍പമാണ്. ആര്‍ത്തവമുള്ള സ്ത്രീകള്‍ വൃത്തിഹീനരും വൃത്തിയില്ലാത്തവരുമാണെന്നും അതിനാല്‍ അവര്‍ തയ്യാറാക്കുന്നതോ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതോ ആയ ഭക്ഷണം മലിനമാകുമെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.
ഇന്ത്യയില്‍ ഒരുകാലത്ത് ഈ വിഷയത്തെ കുറിച്ചുള്ള പരാമര്‍ശം പോലും നിഷിദ്ധമായിരുന്നു. പരമ്പരാഗത ചിന്താഗതികള്‍ പലപ്പോഴും ഈ വിഷയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള അറിവിന്റെ പുരോഗതിക്ക് തടസ്സമായി കാണപ്പെടുന്നു. ഇന്ത്യയുടെ പല ഭാഗങ്ങളിലും ആര്‍ത്തവം ഇപ്പോഴും വൃത്തികെട്ടതും അശുദ്ധവുമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഈ കെട്ടുകഥയുടെ ഉത്ഭവം വേദകാലം മുതലുള്ളതാണ്. ഇത് പലപ്പോഴും ഇന്ദ്രന്‍ വൃത്രന്മാരെ വധിച്ചതുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. കാരണം, ബ്രാഹ്മണഹത്യയുടെ കുറ്റം, ഇന്ദ്രന്റെ കുറ്റത്തിന്റെ ഒരു ഭാഗം, എന്നിവ സ്ത്രീകള്‍ സ്വയം ഏറ്റെടുത്തതിനാല്‍ എല്ലാ മാസവും ആര്‍ത്തവപ്രവാഹമായി പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നുവെന്ന് വേദത്തില്‍ പറയുന്നുണ്ട്. കൂടാതെ, ഹൈന്ദവ വിശ്വാസത്തില്‍, ആര്‍ത്തവ സമയത്ത് സ്ത്രീകള്‍ സാധാരണ ജീവിതത്തിലെ ഇടപെടലുകള്‍ നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു. അവളുടെ കുടുംബത്തിലേക്കും അവളുടെ ജീവിതത്തിലെ ദൈനംദിന ജോലികളിലേക്കും മടങ്ങാന്‍ അനുവദിക്കുന്നതിനുമുമ്പ് അവള്‍ 'ശുദ്ധീകരിക്കപ്പെടണം'.
ശാസ്ത്രീയമായി, ആര്‍ത്തവത്തിന്റെ യഥാര്‍ഥ കാരണം അണ്ഡോത്പാദനവും ഗര്‍ഭധാരണ സാധ്യത നഷ്ടപ്പെടുന്നതുമാണ്, ഇത് എന്‍ഡോമെട്രിയല്‍ പാത്രങ്ങളില്‍ നിന്ന് രക്തസ്രാവത്തിന് കാരണമാകുകയും തുടര്‍ന്ന് അടുത്ത ചക്രം തയ്യാറാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. അതിനാല്‍ ആര്‍ത്തവമുള്ള സ്ത്രീകള്‍ 'അശുദ്ധരാണ്' എന്ന ധാരണ നിലനില്‍ക്കുന്നതിന് ഒരു കാരണവുമില്ലെന്നു തന്നെ പറയാം. പല പെണ്‍കുട്ടികളും സ്ത്രീകളും അവരുടെ ദൈനംദിന ജീവിതത്തില്‍ നിയന്ത്രണങ്ങള്‍ക്ക് വിധേയരാകുന്നത് അവര്‍ക്ക് ആര്‍ത്തവമായതുകൊണ്ടാണ്. 'പൂജ' മുറിയില്‍ പ്രവേശിക്കരുത് എന്നത് നഗരപ്രദേശങ്ങലിലെ പെണ്‍കുട്ടികള്‍ക്കിടയിലെ പ്രധാന നിയന്ത്രണമാണ്. ആര്‍ത്തവ സമയത്ത് ഗ്രാമീണ പെണ്‍കുട്ടികള്‍ക്കിടയിലെ പ്രധാന നിയന്ത്രണമാണ് അടുക്കളയില്‍ കയറാതിരിക്കുക എന്നത്. ആര്‍ത്തവമുള്ള പെണ്‍കുട്ടികള്‍ക്കും സ്ത്രീകള്‍ക്കും പ്രാര്‍ഥനകള്‍ നടത്തുന്നതിനും വിശുദ്ധ ഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ തൊടുന്നതിനും നിയന്ത്രണമുണ്ട്. ഈ മിഥ്യയുടെ പ്രധാന അടിസ്ഥാനം ആര്‍ത്തവവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട അശുദ്ധിസങ്കല്‍പമാണ്. ആര്‍ത്തവമുള്ള സ്ത്രീകള്‍ വൃത്തിഹീനരും വൃത്തിയില്ലാത്തവരുമാണെന്നും അതിനാല്‍ അവര്‍ തയ്യാറാക്കുന്നതോ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതോ ആയ ഭക്ഷണം മലിനമാകുമെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ആര്‍ത്തവസമയത്ത് ശരീരം ചില പ്രത്യേക ഗന്ധമോ കിരണമോ പുറപ്പെടുവിക്കുന്നു. ഇത് സംരക്ഷിത ഭക്ഷണത്തെ മോശമാക്കുന്നു എന്ന മിഥ്യ ധാരണയാല്‍, അച്ചാറുകള്‍ പോലുള്ള പുളിച്ച ഭക്ഷണങ്ങള്‍ തൊടാന്‍ അവര്‍ക്ക് അനുവാദമില്ല. എന്നിരുന്നാലും, പൊതുവായ ശുചിത്വ നടപടികള്‍ കണക്കിലെടുക്കുന്നിടത്തോളം, ഒരു ശാസ്ത്രീയ പരിശോധനയും ഏതെങ്കിലും ഭക്ഷണത്തിന്റെ നിര്‍മാണത്തില്‍ കേടാകുന്നതിനുള്ള കാരണമായി ആര്‍ത്തവത്തെ കാണിച്ചിട്ടില്ല.
സാംസ്‌കാരിക മാനദണ്ഡങ്ങളും ആര്‍ത്തവത്തെക്കുറിച്ചുള്ള മതപരമായ വിലക്കുകളും പലപ്പോഴും ദുരാത്മാക്കളുമായുള്ള പരമ്പരാഗത കൂട്ടുകെട്ടുകള്‍, ലൈംഗിക പുനരുല്‍പാദനത്തെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയുള്ള ലജ്ജ, നാണക്കേട് എന്നിവയാല്‍ കൂട്ടിച്ചേര്‍ക്കപ്പെടുന്നു. ചില സംസ്‌കാരങ്ങളില്‍, സ്ത്രീകള്‍ ആര്‍ത്തവ സമയത്ത് ഉപയോഗിക്കുന്ന വസ്ത്രങ്ങള്‍ ദുരാത്മാക്കള്‍ ഉപയോഗിക്കാതിരിക്കാന്‍ കുഴിച്ചിടുകയും ആര്‍ത്തവ രക്തം അപകടകരമാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു. കൂടാതെ ദുരാചാരമുള്ള ഒരാള്‍ക്ക് ആര്‍ത്തവമുള്ള സ്ത്രീയെയോ പെണ്‍കുട്ടിയെയോ ബ്ലാക്ക് മാജിക് ഉപയോഗിച്ച് ഉപദ്രവിക്കാന്‍ കഴിയും. ഒരു പുരുഷന്റെ മേല്‍ തന്റെ ഇഷ്ടം അടിച്ചേല്‍പ്പിക്കാന്‍ സ്ത്രീക്ക് തന്റെ ആര്‍ത്തവ രക്തം ഉപയോഗിക്കാമെന്നും വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ഇന്ത്യയുള്‍പ്പെടെയുള്ള ഏഷ്യയില്‍ ഇത്തരം വിശ്വാസങ്ങള്‍ ഇപ്പോഴും നിലനില്‍ക്കുന്നുണ്ട്. എന്നിരുന്നാലും, ഇതിന് യുക്തിസഹമോ ശാസ്ത്രീയമോ ആയ വിശദീകരണമില്ല.
ഇന്ത്യയിലെ ചില ഭാഗങ്ങളില്‍, ആര്‍ത്തവസമയത്ത് ചില കര്‍ശനമായ ഭക്ഷണ നിയന്ത്രണങ്ങള്‍ പാലിക്കാറുണ്ട്-അതായത് തൈര്, പുളി, അച്ചാര്‍ തുടങ്ങിയ പുളിച്ച ഭക്ഷണങ്ങള്‍ ആര്‍ത്തവമുള്ള പെണ്‍കുട്ടികള്‍ സാധാരണയായി ഒഴിവാക്കാറുണ്ട്. ഇത്തരം ഭക്ഷണങ്ങള്‍ ആര്‍ത്തവത്തെ തടസ്സപ്പെടുത്തുകയോ നിര്‍ത്തുകയോ ചെയ്യുമെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. വ്യായാമത്തിന്റെ കാര്യമാണെങ്കില്‍, പല പഠനങ്ങളും വെളിപ്പെടുത്തുന്നത്, ആര്‍ത്തവസമയത്ത് വ്യായാമം/ശാരീരിക പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ ചെയ്യുന്നത് ആര്‍ത്തവ സമയത്തെ കഠിനമായ വേദനയെ ഒന്നുകൂടി വഷളാക്കുമെന്ന് പല പെണ്‍കുട്ടികളും വിശ്വസിക്കുന്നുവെന്നാണ്.
ആര്‍ത്തവവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മിഥ്യകളും സാമൂഹിക വിലക്കുകളും ചെറുക്കുന്നതിന് തന്ത്രപരമായ സമീപനം പിന്തുടരുന്നത് ഉചിതമാണ്. കൗമാരപ്രായക്കാരായ പെണ്‍കുട്ടികള്‍ക്കിടയില്‍ ആര്‍ത്തവ ആരോഗ്യവും ശുചിത്വവും സംബന്ധിച്ച് അവബോധം വളര്‍ത്തുക എന്നതാണ് ഇക്കാര്യത്തില്‍ പ്രഥമവും പ്രധാനവുമായ തന്ത്രം.
ഇന്ത്യയിലെ ചില ഭാഗങ്ങളില്‍, ഹിന്ദുമതത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ധാരണകള്‍ ശുദ്ധതയുടെയും മലിനീകരണത്തിന്റെയും സങ്കല്‍പ്പങ്ങളില്‍ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു. ശരീര വിസര്‍ജ്ജനങ്ങള്‍ മലിനീകരണം ഉണ്ടാക്കുന്നതായി വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു; അതുപോലെ തന്നെ അവ ഉല്‍പ്പാദിപ്പിക്കുമ്പോള്‍ ശരീരങ്ങളും. എല്ലാ സ്ത്രീകളും, അവരുടെ സാമൂഹിക ജാതി പരിഗണിക്കാതെ, ആര്‍ത്തവത്തിന്റെയും പ്രസവത്തിന്റെയും ശാരീരിക പ്രക്രിയകളിലൂടെ മലിനീകരണം നേരിടുന്നു. ശുദ്ധീകരണത്തിന്റെ ഏറ്റവും സാധാരണമായ മാധ്യമമായി ജലം കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. ഹൈന്ദവ സ്ത്രീകളുടെ ശാരീരിക പ്രകടനമായ അത്തരം മലിനീകരണത്തില്‍ നിന്ന് ജലസ്രോതസ്സുകളുടെ സംരക്ഷണം ഒരു പ്രധാന ആശങ്കയാണ്. ആര്‍ത്തവമുള്ള സ്ത്രീകള്‍ക്ക് പ്രത്യേകിച്ച് ആദ്യത്തെ നാല് ദിവസം കുളിക്കാന്‍ അനുവദിക്കാത്തതിന്റെ കാരണം ഇത് എടുത്തുകാണിക്കുന്നു. ആര്‍ത്തവ സമയത്ത് ഒരു പെണ്‍കുട്ടിയോ സ്ത്രീയോ പശുവിനെ സ്പര്‍ശിച്ചാല്‍ ആ പശു വന്ധ്യമാകുമെന്നുള്ള വിശ്വാസം തികച്ചും വത്യസ്തവും അത്ഭുതകരവുമാണ്. പെണ്‍കുട്ടികള്‍ സ്വയം ശാപത്തോടെയും അശുദ്ധിയോടെയും സ്വന്തം ശരീരത്തെ നോക്കിക്കാണുന്ന രീതിയിലേക്ക് അവരുടെ മാനസികാവസ്ഥ മാറുന്നതിന് ഈ മിഥ്യകള്‍ കാരണമാകുന്നുണ്ട്.
പല സമൂഹങ്ങളിലും നിലനില്‍ക്കുന്ന ആര്‍ത്തവത്തെക്കുറിച്ചുള്ള വിലക്കുകള്‍ പെണ്‍കുട്ടികളുടെയും സ്ത്രീകളുടെയും വൈകാരികാവസ്ഥയിലും മാനസികാവസ്ഥയിലും ജീവിതരീതിയിലും ഏറ്റവും പ്രധാനമായി ആരോഗ്യത്തിലും സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു. സാമ്പത്തികമായി വികസിക്കാത്ത പല രാജ്യങ്ങളിലെയും വലിയൊരു വിഭാഗം പെണ്‍കുട്ടികള്‍ ആര്‍ത്തവം ആരംഭിക്കുമ്പോള്‍ സ്‌കൂള്‍ ഉപേക്ഷിക്കുന്നു. ഇതില്‍ ഇന്ത്യയിലെ 23% പെണ്‍കുട്ടികളും ഉള്‍പ്പെടുന്നു. ഇതുകൂടാതെ, പ്രതിമാസ ആര്‍ത്തവം സ്ത്രീ അധ്യാപകര്‍ക്കും തടസ്സങ്ങള്‍ സൃഷ്ടിക്കുന്നു. അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും മതിയായ ആര്‍ത്തവ സംരക്ഷണ ബദലുകളുടെ അഭാവവും, വൃത്തിയുള്ളതും സുരക്ഷിതവും സ്വകാര്യവുമായ ശുചീകരണ സൗകര്യങ്ങളുടെ അഭാവവും സ്ത്രീ അധ്യാപകരുടെയും പെണ്‍കുട്ടികളുടെയും സ്വകാര്യതയുടെ അവകാശത്തെ വളരെ മോശമായി ബാധിക്കുന്നു. അവര്‍ ആരോഗ്യ, ശുചിത്വ പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ അനുഭവിക്കുന്നുണ്ട്. പെണ്‍കുട്ടികളുമായും ആര്‍ത്തവവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാര്യവും പരിഗണിക്കണം. ഇന്ത്യയിലെ 77% ആര്‍ത്തവമുള്ള പെണ്‍കുട്ടികളും സ്ത്രീകളും ഉപയോഗിക്കുന്നത് പഴയ തുണിയാണ്, അത് പലപ്പോഴും വീണ്ടും ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്. കൂടാതെ, വലിയൊരു വിഭാഗം സ്ത്രീകളും ചാരം, കടലാസ്, ഉണങ്ങിയ ഇലകള്‍, തൊണ്ട്, മണല്‍ എന്നിവ രക്തം ഒപ്പിയെടുക്കാന്‍ ഉപയോഗിക്കുന്നു. മോശം സംരക്ഷണവും അപര്യാപ്തമായ വാഷിംഗ് സൗകര്യങ്ങളും അണുബാധയ്ക്കുള്ള സാധ്യത വര്‍ധിപ്പിച്ചേക്കാം. ആര്‍ത്തവ രക്തത്തിന്റെ ദുര്‍ഗന്ധം പെണ്‍കുട്ടികളെ അപകീര്‍ത്തിപ്പെടുത്താനുള്ള സാധ്യത വര്‍ധിപ്പിക്കുന്നു. അവരുടെ മാനസികാരോഗ്യത്തിന് കാര്യമായ പ്രത്യാഘാതങ്ങള്‍ അത് ഉണ്ടാക്കിയേക്കാം. ആര്‍ത്തവത്തെക്കുറിച്ചുള്ള സാമൂഹിക-സാംസ്‌കാരിക വിലക്കുകളും വിശ്വാസങ്ങളും അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്ന വെല്ലുവിളി, പ്രായപൂര്‍ത്തിയാകല്‍, ആര്‍ത്തവം, പ്രത്യുല്‍പാദന ആരോഗ്യം എന്നിവയെ കുറിച്ചുള്ള പെണ്‍കുട്ടികളുടെ അറിവിന്റെ നിലവാരവും ധാരണകളും വളരെ കുറവാണ്.
ലഭ്യമായ തെളിവുകളുടെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍, കൗമാരപ്രായക്കാരായ പെണ്‍കുട്ടികളുടെയും സ്ത്രീകളുടെയും പ്രത്യുത്പാദന ആരോഗ്യം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന് ആര്‍ത്തവവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മിഥ്യകളും സാമൂഹിക വിലക്കുകളും ചെറുക്കുന്നതിന് തന്ത്രപരമായ സമീപനം പിന്തുടരുന്നത് ഉചിതമാണ്. കൗമാരപ്രായക്കാരായ പെണ്‍കുട്ടികള്‍ക്കിടയില്‍ ആര്‍ത്തവ ആരോഗ്യവും ശുചിത്വവും സംബന്ധിച്ച് അവബോധം വളര്‍ത്തുക എന്നതാണ് ഇക്കാര്യത്തില്‍ പ്രഥമവും പ്രധാനവുമായ തന്ത്രം. ചെറുപ്പക്കാരായ പെണ്‍കുട്ടികള്‍ പലപ്പോഴും ആര്‍ത്തവത്തെക്കുറിച്ചുള്ള പരിമിതമായ അറിവോടെയാണ് വളരുന്നത്. കാരണം, അവരുടെ അമ്മമാരും മറ്റ് സ്ത്രീകളും അവരുമായി പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ ചര്‍ച്ച ചെയ്യുന്നതില്‍ നിന്ന് പിന്മാറുന്നു. പ്രായപൂര്‍ത്തിയായ സ്ത്രീകള്‍ക്ക് ജൈവിക വസ്തുതകളെക്കുറിച്ചോ നല്ല ശുചിത്വ സമ്പ്രദായങ്ങളെക്കുറിച്ചോ അവബോധമുണ്ടാകില്ല. പകരം പാലിക്കേണ്ട സാംസ്‌കാരിക വിലക്കുകളും നിയന്ത്രണങ്ങളും കൈമാറുന്നു. കമ്യൂണിറ്റി അധിഷ്ഠിത ആരോഗ്യ വിദ്യാഭ്യാസ കാമ്പയ്നുകള്‍ ഈ ദൗത്യം കൈവരിക്കുന്നതിന് മൂല്യവത്താണ്. സ്‌കൂള്‍ അധ്യാപകര്‍ക്കിടയിലും ആര്‍ത്തവത്തെക്കുറിച്ച് ബോധവത്കരണം നടത്തേണ്ടതുണ്ട്.
വിദ്യാഭ്യാസത്തിലൂടെയും സ്ത്രീ ശാക്തീകരണ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളിലൂടെയും ഇക്കാര്യത്തില്‍ തീരുമാനങ്ങള്‍ എടുക്കുന്നതില്‍ അവരുടെ പങ്ക് വര്‍ധിപ്പിക്കാന്‍ സഹായകമാകും. പിന്നാക്ക പ്രദേശങ്ങലില്‍ സ്ത്രീകളും പെണ്‍കുട്ടികളും അവരുടെ കുറഞ്ഞ സാക്ഷരതാ നിലവാരം കാരണം തീരുമാനമെടുക്കുന്നതില്‍ നിന്ന് പലപ്പോഴും ഒഴിവാക്കപ്പെടുന്നു. സ്ത്രീകളുടെ വിദ്യാഭ്യാസ നില വര്‍ധിപ്പിക്കുന്നത്, സമൂഹത്തിന്റെ ആരോഗ്യനില മൊത്തത്തില്‍ മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിലും സാംസ്‌കാരിക വിലക്കുകള്‍ മറികടക്കുന്നതിലും ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. സാനിറ്ററി നാപ്കിനുകളും ശുചീകരണത്തിനും കഴുകുന്നതിനുമുള്ള മതിയായ സൗകര്യങ്ങള്‍ ലിംഗപരമായ കാഴ്ചപ്പാടോടെ ലഭ്യമാക്കണം. കൂടാതെ പരുഷന്മാരിലും ഇതുമായി സംബന്ധിച്ച അവബോധം ഉണ്ടാക്കുന്നതിലൂടെ സ്ത്രീകളുടെ ബുദ്ധിമുട്ടുകള്‍ മനസ്സിലാക്കി പ്രവര്‍ത്തിക്കാനും സഹായകരമാകുന്നു.