ഭാരത് ജോഡോ യാത്രയും ത്യാഗത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയവും

ത്യാഗത്തിന്റെ രാഷ്ട്രീയത്തിൽ ഒരു പ്രത്യേക കാവ്യശക്തിയുണ്ട്. ഒരു ഉദാഹരണമായി ന്യൂസിലാന്റ് പ്രധാനമന്ത്രി ജസീന്ത ആർഡനെ നോക്കുക: പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ ഓഫീസിൽ നിന്ന് സ്നേഹത്തിന്റെയും കുടുംബത്തിന്റെയും ജീവിതം പോലെ കൂടുതൽ ശാശ്വതമായ ഒന്നിലേക്ക് അവർ എത്ര ഭംഗിയായി കാലെടുത്തുവച്ചു.

രണ്ട് കാരണങ്ങളാൽ രാഹുൽ ഗാന്ധിക്ക് ജസീന്ത മോഡൽ പ്രയോഗിക്കാൻ പ്രയാസമാണ്: ഉപേക്ഷിക്കാൻ ഒരു പ്രധാനമന്ത്രി സ്ഥാനവും ഇല്ല, അദ്ദേഹത്തിന്റെ കണ്ണുകളിൽ വൈവാഹിക ബന്ധത്തിൽ ഇതുവരെ താൽപ്പര്യം ആരും കണ്ടിട്ടില്ല.

വാസ്തവത്തിൽ, ദേശീയ മനോഭാവത്തെ മയപ്പെടുത്തിയ ഭാരത് ജോഡോ യാത്രയ്ക്ക് നേതൃത്വം നൽകുന്നതിൽ അദ്ദേഹം തന്റെ ദൗത്യം കണ്ടെത്തിയിരിക്കാം. എഴുപതുകളുടെ മധ്യത്തിൽ ജയപ്രകാശ് നാരായൺ ഉദ്ഘാടനം ചെയ്ത പ്രസ്ഥാനത്തെ ഈ സന്ദർഭത്തിൽ പരാമർശിക്കാമെന്ന് തോന്നുന്നു.

ഇന്ദിരാ ഗാന്ധിയെക്കൂടാതെ മറ്റൊരു അധികാരകേന്ദ്രം തേടാൻ ആഗോളവും ആഭ്യന്തരവുമായ താൽപ്പര്യങ്ങൾ ഒത്തുചേർന്നപ്പോൾ ജെ.പി രാഷ്ട്രീയ വിരമിക്കലിലായിരുന്നു. പോർച്ചുഗീസ് കോളനിവൽക്കരണം അംഗോള, മൊസാംബിക്, എത്യോപ്യ എന്നിവിടങ്ങളിൽ കമ്യൂണിസ്റ്റുകാരെ നേരിട്ട് അധികാരത്തിലെത്തിച്ചു.

യൂറോ കമ്യൂണിസം തിളച്ചു മറിയുകയായിരുന്നു. 1971 ലെ ജെവിപി (ഇടത്) കലാപം അടിച്ചമർത്താൻ ശ്രീലങ്ക ഇന്ത്യൻ സൈനിക സഹായം തേടി.

1957-ൽ കേരളത്തിൽ അധികാരത്തിലിരുന്ന കമ്മ്യുണിസ്റ്റുകാർ അറുപതുകളുടെ അവസാനം മുതൽ ബംഗാളിലും ത്രിപുരയിലും മൂന്നു ദശാബ്ദക്കാലം നീണ്ടുനിന്ന ഭരണത്തിലേക്ക് ഇഴഞ്ഞുനീങ്ങി എന്നതാണ് ഇന്ത്യൻ ജേണലിസത്തിൽ അധികം ശ്രദ്ധിക്കാത്ത ഒരു വസ്തുത.

1969-ൽ കോൺഗ്രസിനെ പിളർത്തുകയും സി.പി.ഐ ജനറൽ സെക്രട്ടറി എസ്.എ.ഡാങ്കെയെപ്പോലുള്ള കമ്യൂണിസ്റ്റുകാരുടെ കൈപിടിച്ചുയര് ത്തുകയും ചെയ്തതോടെ ഇന്ദിരാഗാന്ധി പാശ്ചാത്യലോകത്തിന് അപകടകാരിയായി മാറി. ടൈംസിന്റെ ലണ്ടൻ ലേഖകൻ പീറ്റർ ഹേസൽഹർസ്റ്റ് ഇങ്ങനെ കുറിച്ചു : "ഇന്ദിര ഗാന്ധി സ്വാർത്ഥ താൽപ്പര്യത്തിൽ അൽപ്പം ഇടത്തേക്ക് ചാഞ്ഞിരിക്കുന്നു."

ജെ.പി. പ്രസ്ഥാനം ഇന്ദിരാഗാന്ധിയെ ഇടതുപക്ഷത്തിന്റെ വളർച്ചയുടെ കേന്ദ്രബിന്ദുവായി ലക്ഷ്യമിട്ടു. ജെ.പി പ്രസ്ഥാനം കോൺഗ്രസിലെ ഇടതുപക്ഷ പ്രവണതകളെ ലക്ഷ്യമിടുമ്പോൾ, ഭാരതീയ ജനതാ പാർട്ടിയുടെ രാഷ്ട്രീയത്തിന്റെ അന്ധവിശ്വാസവും വിഭജനപരവുമായ കാതലായ വലതുപക്ഷത്തെ കോൺഗ്രസിന് രാഷ്ട്രീയമായി വെല്ലുവിളിക്കാൻ കഴിയുന്ന ഒരു അന്തരീക്ഷമാണ് ഭാരത് ജോഡോ യാത്ര സൃഷ്ടിക്കുന്നത്.

സാമ്പത്തിക നയങ്ങളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം, പി ചിദംബരം മൻമോഹൻ സിങ്ങിന്റെ ധനമന്ത്രിയായിരുന്ന കാലം മുതൽ രണ്ട് പ്രധാന പാർട്ടികളുടെയും ചിന്താഗതിയിൽ വലിയ മാറ്റം വന്നിട്ടുണ്ടോ എന്ന് എനിക്ക് സംശയമുണ്ട്. നെഹ്‌റു ലൈബ്രറിയിൽ നടന്ന സാമ്പത്തിക വിദഗ്ധരുടെ സമ്മേളനത്തിൽ മുൻ നിരയിലിരുന്ന ബിജെപി നേതാവ് അരുണ് ജെയ്റ്റ്ലിയെ അഭിസംബോധന ചെയ്തുകൊണ്ട് ചിദംബരം പറഞ്ഞു: "ഞങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക നയങ്ങളിൽ യാതൊരു വ്യത്യാസവുമില്ല." അവിടെയുള്ളതെന്തും എളുപ്പത്തിൽ മയപ്പെടുത്താൻ കഴിയും.

മുൻ റിസർവ് ബാങ്ക് ഗവർണർ രഘുറാം രാജനെ രാഹുലിനൊപ്പം റോഡരികിൽ ഇരുത്തിയപ്പോൾ യാത്രയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രധാന കോൺഗ്രസ് താൽപ്പര്യങ്ങൾ ഇത് മനസ്സിൽ കണ്ടിരിക്കാം. പൊതു അംഗീകാരത്തിനായി രാജൻ സ്വീകാര്യമായ ഹിന്ദിയും സംസാരിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന് വേണ്ടി ഏതെങ്കിലും തരത്തിലുള്ള രണ്ടാം ഇന്നിംഗ്സ് വേണമെന്ന് വളരെക്കാലമായി വാശിപിടിക്കുന്ന പിന്തുണക്കാരുണ്ട്. എന്ഡിടിവിയിലെ പ്രണോയ് റോയ് ദാവോസില് വച്ച് അദ്ദേഹത്തോട് അഭ്യര്ഥിക്കുന്നത് ഞാൻ കണ്ടിട്ടുണ്ട്: 'ദയവായി ഇന്ത്യയിലേക്ക് വരൂ സർ.'

രാഹുലിന്റെ യാത്ര ഇപ്പോൾ അവസാന ഘട്ടത്തിലാണ്. ശ്രീനഗറിലെ ലാൽ ചൗക്കിൽ അവർ ദേശീയ പതാക ഉയർത്തിയേക്കാം. 1992 ൽ ബിജെപി പ്രസിഡന്റ് മുരളി മനോഹർ ജോഷി ശ്രീനഗറിൽ മറ്റൊരു പതാക ഉയർത്തിയതിന്റെ ഓർമകളാണ് പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദിക്കുള്ളത്.

ജോഷിയുടെ രഥം ഉധംപൂരിൽ മുടങ്ങി. ഒടുവിൽ പതാക ഉയർത്തുന്നതിനായി അദ്ദേഹത്തെ ശ്രീനഗറിലേക്ക് കൊണ്ടുപോകേണ്ടിവന്നു. പി.വി.നരസിംഹറാവു പ്രധാനമന്ത്രിയായിരിക്കെ ബി.ജെ.പിയോട് മൃദുസമീപനം പുലർത്തിയപ്പോൾ ബി.ജെ.പി രാഹുലിനോട് മൃദുസമീപനം കാണിക്കുമോ? . ജോഷിയെ അനുഗമിച്ച ആർ.എസ്.എസ് പ്രവർത്തകനായിരുന്നു മോദി. അദ്ദേഹം രാഹുലിന് ഇക്കാര്യത്തിൽ സമ്മതം നൽകുമോ ?

യാത്രയുടെ കശ്മീർ ഘട്ടം പൂർത്തിയാക്കിയ ശേഷം യാത്രയിലുള്ളവരിൽ നിന്നും കോൺഗ്രസ് പ്രസിഡന്റ് മല്ലികാർജുൻ ഖാർഗെയ്ക്കൊപ്പം കൂടാരത്തിൽ കാത്തിരിക്കുന്നവരിൽ നിന്നും രാഹുലിന് കടുത്ത സമ്മർദ്ദമുണ്ടാകും. 2024 ലെ പൊതുതെരഞ്ഞെടുപ്പിന് മുന്നോടിയായി ഒമ്പത് സംസ്ഥാന തിരഞ്ഞെടുപ്പുകളുണ്ട്, ഇത് കോൺഗ്രസുകാരുടെ ആഖ്യാനത്തിൽ രാഹുലിന്റെ ശ്രദ്ധ ആവശ്യപ്പെടും.

യാത്ര തന്നെ എങ്ങനെ ബാധിച്ചുവെന്ന് അടുത്തിടെ ചോദിച്ചിരുന്നു. അതിശയകരമായ മറുപടിയാണ് രാഹുൽ നൽകിയത്. "ഞാൻ രാഹുൽ ഗാന്ധിയെ കൊന്നു, അദ്ദേഹം ഇപ്പോൾ നിലവിലില്ല. നിങ്ങൾ നോക്കുന്ന വ്യക്തി രാഹുൽ ഗാന്ധിയല്ല - ഹിന്ദു ഗ്രന്ഥങ്ങൾ വായിക്കുക - ശിവനെക്കുറിച്ച് വായിക്കുക, നിങ്ങൾക്ക് മനസ്സിലാകും. ഞെട്ടരുത്. രാഹുൽ ഗാന്ധി നിങ്ങളുടെ തലയിലാണ്, എന്റേതല്ല. അദ്ദേഹം ബി.ജെ.പിയുടെ തലയിലാണ്, എന്റേതല്ല. " ഇതൊരു അപകടകരമായ പരിവർത്തനമല്ലേ?

കടപ്പാട് : ദി സിറ്റിസൺ / വിവർത്തനം : അഫ്സൽ റഹ്‌മാൻ