പസൂരി : അതിർത്തികൾക്കപ്പുറത്തെ വേദനകൾ ശമിപ്പിക്കുന്ന മാന്ത്രിക സംഗീതം

ഇന്ത്യാ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിലെ നിരന്തരമായ രാഷ്ട്രീയ അസ്ഥിരതയ്ക്കൊപ്പം വലതുപക്ഷ യാഥാസ്ഥിതികതയുടെ ഉയർച്ചയ്ക്കിടയിൽ, കോക്ക് സ്റ്റുഡിയോ പാക്കിസ്ഥാന്റെ "പസൂരി" എന്ന മെലഡി റിലീസ് ചെയ്തതുമുതൽ റെക്കോർഡുകൾ തകർക്കുകയാണ്. അലി സേഥി എഴുതുകയും അലി സേഥിയും ഷേ ഗില്ലും ചേർന്ന് ആലപിച്ച ഈ ഗാനം കലാകാരന്മാർ തമ്മിലുള്ള അതിർത്തി കടന്നുള്ള സഹകരണം ഉപേക്ഷിച്ചതിലുള്ള ഒരു രോഷം പ്രകടിപ്പിക്കുന്നു.

"പസൂരി" അതിർത്തിയുടെ ഇരുവശങ്ങളിലുമുള്ള രാഷ്ട്രീയ വരേണ്യവർഗത്തെ മൗലികമായ ഒരു ചോദ്യവുമായി അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു: അതിർത്തി കടന്നുള്ള കലാരൂപങ്ങളുടെയും സർഗ്ഗാത്മകതയുടെയും കൂടുതൽ സ്വീകാര്യതയും വിലമതിപ്പും പതിറ്റാണ്ടുകൾ പിന്നിലേക്ക് പോകുന്ന സംഘട്ടനവും ശത്രുതയും അവസാനിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുമോ?

തിളങ്ങുന്ന മഞ്ഞ സാരിയും കറുത്ത മുണ്ടും ധരിച്ച ഒരു സ്ത്രീയെ അവതരിപ്പിക്കുന്ന ഗാനത്തിന്റെ വീഡിയോ ഒരു ഇന്ത്യൻ ക്ലാസിക്കൽ നർത്തകിയുടെ പ്രതീതി നൽകുന്നു. പാകിസ്താനിലെ ഫെമിനിസ്റ്റും ഭരതനാട്യം പ്രതിഭയും സാമൂഹിക പ്രവർത്തകയുമായ ഷീമ കെർമാനി ആണ് ഈ കലാകാരി. മുൻകാലങ്ങളിൽ അവരുടെ പ്രകടനങ്ങൾ പാകിസ്താനിൽ നൃത്ത പ്രകടനങ്ങൾ നിരോധിച്ച മുഹമ്മദ് സിയ-ഉൽ-ഹഖിന്റെ ഭരണകൂടത്തിനെതിരായ പ്രതിഷേധത്തിന്റെ പ്രതീകമായി നിലകൊണ്ടിട്ടുണ്ട്. ഗാനത്തിന്റെ വീഡിയോയിലെ സരായ്കി ജുമാർസ്റ്റൈൽ നർത്തകരുടെ ദൃശ്യങ്ങളും പ്രാദേശികതയുടെ ഗണ്യമായ സൂചനയും ബൈനറി അതിരുകൾ മറികടക്കാൻ തയ്യാറുള്ള ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ദക്ഷിണേഷ്യക്കാരുടെ അഭിലാഷങ്ങൾക്ക് ശബ്ദം നൽകുന്നു.

പാകിസ്താനിൽ നിർമിക്കുന്ന സംഗീതം ഇന്ത്യയിൽ ആസ്വദിക്കപ്പെടുന്നു. ഒരു സമൂഹത്തിന്റെ സാമൂഹിക-രാഷ്ട്രീയ, സാംസ്കാരിക, മതപരമായ വൈജാത്യങ്ങൾ സങ്കൽപ്പിക്കുന്നതിലും ആശയവിനിമയം നടത്തുന്നതിലും ദക്ഷിണേഷ്യയിൽ സംഗീതത്തിന്റെ പ്രസക്തിയുടെ സാക്ഷ്യപത്രമാണിത്.

പ്രബലമായ വലതുപക്ഷ ആഖ്യാനം സാധാരണ പൗരന്മാരോട് അയൽരാജ്യത്തെ പുച്ഛിക്കാൻ ആവശ്യപ്പെടുന്നുണ്ടെങ്കിലും, ഒരു 'എതിർ' ദേശീയ രാഷ്ട്രത്തിൽ നിന്നുള്ള ഒരു ഗാനം ആലപിക്കുന്നത് അത്തരം വിഭജനപരമായ വാചാടോപങ്ങളെ മറികടക്കാനുള്ള ശക്തിയുള്ളതാണ്.

ദശാബ്ദങ്ങളായി രാഷ്ട്രനിർമ്മാണത്തിൽ സംഗീതം നിർണ്ണായകമായ പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. പോസ്റ്റ് കൊളോണിയല് സ്റ്റേറ്റ് നടപ്പിലാക്കിയ ഒരു പദ്ധതി എന്ന നിലയില് സംഗീതം ആളുകളെ ഏകീകരിക്കാനോ ഒന്നിപ്പിക്കാനോ ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, മാതൃരാജ്യത്തിന്റെ സ്നേഹമെന്ന ആശയത്തിനായി സമർപ്പിച്ചിരിക്കുന്ന ദേശീയവാദ സിനിമകൾ, ഗാനങ്ങൾ, സംഗീത അവതരണങ്ങൾ എന്നിവ വൈവിധ്യമാർന്ന ജനസംഖ്യയിൽ ദേശീയതാ വികാരങ്ങൾ വളർത്തിയെടുക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു നിർണ്ണായക ഉപകരണമാണ്. യുഗങ്ങളായി, സംഗീതം അനുകൂലവും സ്ഥാപന വിരുദ്ധവുമായ ആശയങ്ങൾ പ്രകടിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള ശക്തമായ മാധ്യമമാണ്. പ്ലേറ്റോ നിരീക്ഷിച്ചതുപോലെ, "മറ്റെന്തിനേക്കാളും, താളവും മേളവും ഏറ്റവും ഉള്ളിലുള്ള ആത്മാവിലേക്ക് വഴി കണ്ടെത്തുകയും അതിനെ ഏറ്റവും ശക്തമായി മുറുകെപ്പിടിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു."

ഇന്ത്യൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിലെ ജീവിതത്തിന്റെയും തത്ത്വചിന്തയുടെയും അവിഭാജ്യഘടകമായി സംഗീതം തുടരുന്നു. അതിനാൽ അന്താരാഷ്ട്ര നയതന്ത്രത്തിൽ സംഗീതത്തിന്റെ പ്രസക്തിയും സാധ്യതയും ഒരു പരിധിവരെ ഭ്രൂണാവസ്ഥയിൽ നിലനിൽക്കുന്നു എന്നത് അൽപ്പം ആശ്ചര്യകരമാണ്. 'മൃദുശക്തി'യുടെ ഒരു രൂപമെന്ന നിലയിൽ സംഗീതം കുറഞ്ഞത് 17-ാം നൂറ്റാണ്ട് മുതൽ നിലവിലുണ്ടെങ്കിലും, സജീവമായ ഒരു വിദേശനയ ഉപകരണമായി അത് ഫലപ്രദമായി വിന്യസിച്ചിട്ടില്ല. "പസൂരിയുടെ" ജനപ്രീതി ഒരു രസകരമായ വൈരുധ്യത്തിലേക്ക് വിരൽ ചൂണ്ടുന്നു, അത് അതിരുകളും വ്യത്യാസങ്ങളും മറികടക്കാനുള്ള സംഗീതത്തിന്റെ ശക്തിയുടെ സാക്ഷ്യപത്രമാണ്. പ്രബലമായ വലതുപക്ഷ ആഖ്യാനം സാധാരണ പൗരന്മാരോട് അയൽരാജ്യത്തെ പുച്ഛിക്കാൻ ആവശ്യപ്പെടുന്നുണ്ടെങ്കിലും, ഒരു 'എതിർ' ദേശീയ രാഷ്ട്രത്തിൽ നിന്നുള്ള ഒരു ഗാനം ആലപിക്കുന്നത് അത്തരം വിഭജനപരമായ വാചാടോപങ്ങളെ മറികടക്കാനുള്ള ശക്തിയുള്ളതാണ്.

പാകിസ്താനിൽ നിർമിക്കുന്ന സംഗീതം ഇന്ത്യയിൽ ആസ്വദിക്കപ്പെടുന്നു. ഒരു സമൂഹത്തിന്റെ സാമൂഹിക-രാഷ്ട്രീയ, സാംസ്കാരിക, മതപരമായ വൈജാത്യങ്ങൾ സങ്കൽപ്പിക്കുന്നതിലും ആശയവിനിമയം നടത്തുന്നതിലും ദക്ഷിണേഷ്യയിൽ സംഗീതത്തിന്റെ പ്രസക്തിയുടെ സാക്ഷ്യപത്രമാണിത്.

ഇത് സംഗീതത്തിന്റെ ശക്തിയെയും, തീർച്ചയായും, പ്രതിബന്ധങ്ങളെയും മുൻവിധികളെയും മറികടക്കാനുള്ള അതിന്റെ അന്തർലീനമായ കഴിവിനെയും അടിവരയിടുന്നു. "പസൂരി" അതിർത്തിയുടെ ഇരുവശങ്ങളിലുമുള്ള രാഷ്ട്രീയ വരേണ്യവർഗത്തെ മൗലികമായ ഒരു ചോദ്യവുമായി അഭിമുഖീകരിക്കുന്നു: അതിർത്തി കടന്നുള്ള കലാരൂപങ്ങളുടെയും സർഗ്ഗാത്മകതയുടെയും കൂടുതൽ സ്വീകാര്യതയും വിലമതിപ്പും പതിറ്റാണ്ടുകൾ പിന്നിലേക്ക് പോകുന്ന സംഘട്ടനവും ശത്രുതയും അവസാനിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുമോ?