വനത്തിലെ സ്‌കൂൾ അഥവാ സ്‌കൂളിലെ വനപാഠങ്ങൾ
ഗോത്രവര്‍ഗക്കാരായ കുട്ടികളുടെ ഒരു പുതിയ തലമുറ അവരുടെ ചരിത്രവും സംസ്‌കാരവും നാഗരികതയും മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകാന്‍ തയ്യാറെടുക്കുന്നു എന്നാണ് ഈ സ്‌കൂള്‍ തെളിയിക്കുന്നത്
മാരകമായ വൈറസിന്റെ ഭീഷണി പൂര്‍ണമായും ഒഴിവാകാതെ നില്‍ക്കുമ്പോള്‍ ഈ പറയുന്ന കാര്യം ഒരു മുത്തശ്ശിക്കഥ പോലെ തോന്നിയേക്കാം, ഏതാണ്ട് ഒരു സ്വപ്നം യാഥാര്‍ത്ഥ്യമാകുന്നത് പോലെ. ഇത് തികച്ചും അവിശ്വസനീയമാണ്, അതേസമയം സത്യവുമാണ്.
ഇടതൂര്‍ന്ന വനങ്ങളും, ജലാശയങ്ങളും നദികളും തടാകങ്ങളും നിറഞ്ഞ, ചരിഞ്ഞ പുല്‍മേടുകള്‍ നിറഞ്ഞ, വര്‍ഷങ്ങളോളം മനുഷ്യന്റെ ഇടപെടല്‍ മൂലം സ്പര്‍ശിക്കപ്പെടാത്ത ആ തരിശു ഭൂമികളുടെ ഇടയില്‍, പച്ചപ്പ് നിറഞ്ഞ നെല്‍വയലുകള്‍ക്കിടയില്‍, ഒരു സ്വപ്നം സാവധാനത്തില്‍ യാഥാര്‍ഥ്യമാവുകയാണ്. അജേന്ദ്രയുടെയും ഭാര്യ മാധവി റിയാങ്ങിന്റെ സ്വപ്നം. അത്ഭുതകരമെന്നു പറയട്ടെ, മഹാമാരിയുടെയും ലോക്ക് ഡൗണിന്റെയും കാലത്തും പോലും ആ സ്വപ്നം പൂത്തുലഞ്ഞു.
ചിറ്റഗോങ് മലഞ്ചെരിവുമായി അതിര്‍ത്തി പങ്കിടുന്ന പ്രദേശത്ത്, റിയാങ്ങ് സമുദായത്തിലെ 50,000 ഓളം ആദിവാസികള്‍ക്ക് സുപ്രധാനമായ ഒരു സേവനത്തിന്റെ അഭാവമുണ്ട്: അവരുടെ കുട്ടികള്‍ക്കുള്ള വിദ്യാഭ്യാസം.
ബംഗ്ലാദേശ് അതിര്‍ത്തിയോട് ചേര്‍ന്ന് ചിറ്റഗോങ് മലഞ്ചെരുവിന്റെ ഹരിത സാന്ദ്രതയ്ക്ക് തൊട്ടടുത്തായി, ത്രിപുരയിലെ കാര്‍ബുക്ക് സബ്ഡിവിഷനില്‍, റിയാംഗ് സമുദായം അധിവസിക്കുന്ന ചിതറിക്കിടക്കുന്നതും വിദൂരവുമായ നിരവധി ഗ്രാമങ്ങള്‍ ഉണ്ട്. മൃദുലമായി സംസാരിക്കുന്ന, സൗമ്യവും സുന്ദരവുമായ ഈ കഠിനാധ്വാനികളായ സമൂഹത്തിന് അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളുടെ അഭാവമുണ്ട് - ഛത്തീസ്ഗഢിലെ അഭുജ്മര്‍ഹ് മുതല്‍ പടിഞ്ഞാറന്‍ ഒറീസയിലെ നിയാംഗിരി വരെയുള്ള ഇന്ത്യയിലെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളില്‍ ഗോത്രവര്‍ഗക്കാര്‍ അധിവസിക്കുന്ന പര്‍വതങ്ങള്‍, സമതലങ്ങള്‍, വനങ്ങള്‍ എന്നിവയിലുടനീളം വിദൂര ആദിവാസി സ്ഥലങ്ങളില്‍ ഇത് അസാധാരണമായ ഒരു കാര്യമല്ല. വടക്കുകിഴക്കന്‍ സംസ്ഥാനങ്ങളില്‍, പ്രത്യേകിച്ച്, മുഖ്യധാരാ ഇന്ത്യയും അതിന്റെ മാധ്യമങ്ങളും അദൃശ്യവത്കരിച്ച വിവിധ സമൂഹങ്ങള്‍ വിദൂരവും അസ്വസ്ഥതകളില്ലാതെയും ജീവിക്കുന്നു; പക്ഷേ പലപ്പോഴും റോഡുകള്‍, ആരോഗ്യ കേന്ദ്രങ്ങള്‍, ആശുപത്രികള്‍, സ്‌കൂളുകള്‍, കോളജുകള്‍, കുടിവെള്ളം പോലുള്ള യാതൊരു സൗകര്യങ്ങളുമില്ലാതെ.
ചിറ്റഗോങ് മലഞ്ചെരിവുമായി അതിര്‍ത്തി പങ്കിടുന്ന പ്രദേശത്ത്, റിയാങ്ങ് സമുദായത്തിലെ 50,000 ഓളം ആദിവാസികള്‍ക്ക് സുപ്രധാനമായ ഒരു സേവനത്തിന്റെ അഭാവമുണ്ട്: അവരുടെ കുട്ടികള്‍ക്കുള്ള വിദ്യാഭ്യാസം. തങ്ങളുടെ കുട്ടികള്‍ക്ക് മികച്ച വിദ്യാഭ്യാസം നല്‍കണമെന്നത് ഇന്ത്യയുടെ മിക്ക ഭാഗങ്ങളിലും ജാതി, സമുദായങ്ങള്‍, മതങ്ങള്‍, ഭൂമിശാസ്ത്രം, പാരമ്പര്യ ചരിത്രങ്ങള്‍ എന്നിവയ്ക്കതീതമായ ആഴത്തിലുള്ളതും ആന്തരികവുമായ അഭിലാഷമാണ്. കുട്ടികള്‍ക്കും സമൂഹങ്ങള്‍ക്കും നല്ല വിദ്യാഭ്യാസവും ആരോഗ്യ സംവിധാനങ്ങളും എല്ലാവരും ആഗ്രഹിക്കുന്നു.
അതുകൊണ്ടാണ് ഷിംഭുവ എന്ന ഗ്രാമത്തില്‍ അജേന്ദ്രയും ഭാര്യ മാധബിയും നടത്തുന്ന സെന്റ് തോമസ് സ്‌കൂളിലും ഹോസ്റ്റലിലും ഓരോ ദിവസവും ഈ സ്വപ്നം തഴച്ചുവളരുകയും വികസിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത്. മിക്ക സ്‌കൂളുകളിലും അക്ഷരാര്‍ഥത്തില്‍ അധ്യാപകരില്ലാതിരിക്കുകയും കൊടും വനത്തിലൂടെ കുട്ടികള്‍ കിലോമീറ്ററുകളോളം നടക്കേണ്ട അവസ്ഥ നിലനില്‍ക്കുന്ന ഒരു കാലത്ത് ഇരുവരും ചേര്‍ന്ന് ഒരു മാതൃക വിദ്യാലയമാണ് സ്ഥാപിച്ചിരിക്കുന്നത്.
സ്വന്തം വീടുകളുടെയും മാതാപിതാക്കളുടെയും സഹോദരങ്ങളുടെയും സുഖസൗകര്യങ്ങള്‍ നഷ്ടപ്പെടുത്താതെ ഇത്രയധികം കുട്ടികള്‍ എങ്ങനെയാണ് ഐക്യത്തോടെയും സമാധാനത്തോടെയും ജീവിക്കുന്നത്?
അവരുടെ സ്‌കൂളില്‍ 300 വിദ്യാര്‍ഥികളുണ്ട്, അതില്‍ 200 പേര്‍ ഹോസ്റ്റലുകളില്‍ താമസിക്കുന്നവരാണ്. അപ്പോള്‍ ആരാണ് ഈ കുട്ടികള്‍?
കൂടുതലും പിഞ്ചുകുഞ്ഞുങ്ങളാണ്; കഷ്ടിച്ച് മൂന്നോ അതില്‍ താഴെയോ പ്രായമുള്ള പെണ്‍കുട്ടികളും ആണ്‍കുട്ടികളും അവരെക്കാള്‍ മുതിര്‍ന്ന ചില കുട്ടികളും അവിടെ ഉണ്ട്. കൊച്ചുകുട്ടികളെ പ്രായമായവര്‍ സഹായിക്കും- ഉദാഹരണത്തിന്, അവര്‍ അവരുടെ പാന്റില്‍ തന്നെ മലമൂത്ര വിസര്‍ജനം നടത്തിയാലോ ടോയ്‌ലറ്റില്‍ പോകേണ്ടി വരികയോ ചെയ്താല്‍ മുതിര്‍ന്ന കുട്ടികള്‍ അവരെ സഹായിക്കും. പെണ്‍കുട്ടികള്‍ വെവ്വേറെ ക്വാര്‍ട്ടേഴ്‌സുകളില്‍ താമസിക്കുന്നു - ആ ഇടം വൃത്തിയാക്കുകയും മോടി പിടിപ്പിക്കുകയും ചൂട് വകവയ്ക്കാതെ സജീവമായി കഴിയുന്നു. ഇത് ചൂടുള്ള ഒരു സായാഹ്നമാണ്, അതിനാല്‍ ആണ്‍കുട്ടികള്‍ ഭക്ഷണം കഴിച്ചു, ഇപ്പോള്‍ അവരുടെ പ്രത്യേക ഹോസ്റ്റലില്‍ നിലത്ത്, കിടക്കകളില്‍, ഒന്നില്‍ രണ്ട് പേരെന്ന കണക്കില്‍ വിശ്രമിക്കുകയാണ്. ചെറിയ കുട്ടികള്‍ ഫുട്‌ബോള്‍, ക്രിക്കറ്റ്, മറ്റ് ഗെയിമുകള്‍ എന്നിവ കളിക്കുന്നു. പലരും സ്‌കൂളിനടുത്തുള്ള ഒഴിഞ്ഞ ബസ് സ്റ്റോപ്പില്‍ ഒരു ഇടവേള ആസ്വദിച്ച് ചിരിക്കുകയും നിലവിളിക്കുകയും കളിക്കുകയും ചെയ്തു. ഞങ്ങളെ കണ്ടപ്പോള്‍ അവര്‍ സന്തോഷം കൊണ്ട് കൈവീശി കാണിച്ചു.
കാട്ടിലെ വിദൂര ഗോത്ര വാസസ്ഥലങ്ങളില്‍, പലപ്പോഴും ഗതാഗത സൗകര്യങ്ങളില്ലാതെ താമസിക്കുന്ന അവരുടെ മാതാപിതാക്കള്‍ ഈ ദമ്പതികളെ വിശ്വസിക്കാന്‍ തെരഞ്ഞെടുക്കുകയും അവരുടെ കുഞ്ഞുങ്ങളെ അവരുടെ സംരക്ഷണത്തില്‍ ഉപേക്ഷിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് എന്തുകൊണ്ട്, എങ്ങനെ എന്നതാണ് ചോദ്യം. ആത്മവിശ്വാസമുള്ള ഈ ദമ്പതികള്‍ എങ്ങനെയാണ് അവരുടെ വീടിനടുത്തുള്ള ഇത്രയധികം കുട്ടികളെ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത്? സ്വന്തം വീടുകളുടെയും മാതാപിതാക്കളുടെയും സഹോദരങ്ങളുടെയും സുഖസൗകര്യങ്ങള്‍ നഷ്ടപ്പെടുത്താതെ ഇത്രയധികം കുട്ടികള്‍ എങ്ങനെയാണ് ഐക്യത്തോടെയും സമാധാനത്തോടെയും ജീവിക്കുന്നത്?
മിക്ക സ്‌കൂളുകളിലും അധ്യാപകര്‍ പോലുമില്ലാത്ത സാഹചര്യത്തിലോ ത്രിപുരയുടെ വടക്കുഭാഗത്തുള്ള പല ആദിവാസി ഊരുകളിലും സെക്കണ്ടറി വിദ്യാഭ്യാസം ഇല്ലാതായ സാഹചര്യത്തില്‍, ബംഗ്ലാദേശിന്റെ അതിര്‍ത്തിയോട് ചേര്‍ന്നുള്ള ഈ സ്‌കൂള്‍ പ്രാഥമിക, സെക്കന്‍ഡറി വിദ്യാഭ്യാസത്തില്‍ ഒരു നാഴികക്കല്ലായി മാറുകയാണ്.
ഉത്തരാഖണ്ഡിലെ രുദ്രാപൂരിലാണ് മാധബി പഠിച്ചതെങ്കിലും ബിരുദം പൂര്‍ത്തിയാക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞില്ല. അവിടെ ഒരു റിയാങ്ങ് കമ്മ്യൂണിറ്റിയുണ്ട്, അതിനാല്‍ അവള്‍ക്ക് ഉന്നത വിദ്യാഭ്യാസത്തിനായി അവിടെ വരെ യാത്ര ചെയ്യാന്‍ കഴിയും
സ്‌കൂളില്‍ സ്ത്രീ - പുരുഷന്മാരായി 13 അധ്യാപകരുണ്ട്, അവരെല്ലാം ചെറുപ്പക്കാരും ആത്മവിശ്വാസമുള്ളവരും പ്രതിബദ്ധതയുള്ളവരുമാണ്. ഗേള്‍സ് ഹോസ്റ്റലില്‍ നിന്ന് ഒരു യുവ അധ്യാപിക വന്ന് ഹസ്തദാനം ചെയ്ത് ഇംഗ്ലീഷ് സംസാരിച്ച് ഞങ്ങളെ സ്വാഗതം ചെയ്തു. ജനങ്ങള്‍ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന പ്രശ്‌നങ്ങളും ബുദ്ധിമുട്ടുകളും, ഈ പ്രദേശത്ത് വനാവകാശ നിയമവും ഗ്രാമസഭയും എങ്ങനെ നഷ്ടപ്പെട്ടുവെന്നുമുള്ള ചര്‍ച്ചയില്‍ മറ്റ് അധ്യാപകരും പങ്കുചേര്‍ന്നു.
ഉത്തരാഖണ്ഡിലെ രുദ്രാപൂരിലാണ് മാധബി പഠിച്ചതെങ്കിലും ബിരുദം പൂര്‍ത്തിയാക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞില്ല. അവിടെ ഒരു റിയാങ്ങ് കമ്മ്യൂണിറ്റിയുണ്ട്, അതിനാല്‍ അവള്‍ക്ക് ഉന്നത വിദ്യാഭ്യാസത്തിനായി അവിടെ വരെ യാത്ര ചെയ്യാന്‍ കഴിയും. ഇപ്പോള്‍, അവര്‍ സ്‌കൂളിലെ മുഴുവന്‍ സമയ സമര്‍പ്പിതയായ അധ്യാപികയാണ്. ഹോസ്റ്റല്‍ നോക്കുകയും പാചകക്കാരുമൊന്നിച്ച് ഭക്ഷണ കാര്യങ്ങളിലും ശ്രദ്ധ ചെലുത്തുന്നു. പാചകക്കാരില്‍ ഒരാള്‍ ഭിന്നശേഷിക്കാരനാണ്, പക്ഷേ ചര്‍ച്ചയില്‍ പൂര്‍ണ്ണമായും ഭാഗമായി.
അജേന്ദ്ര പറയുന്നു, 'എനിക്ക് ഒരു സ്വപ്നമുണ്ട്. പത്താം ക്ലാസ് വരെയുള്ള പഠന സൗകര്യങ്ങള്‍ അവതരിപ്പിക്കാന്‍ ഞങ്ങള്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുകയാണ്. ഈ ദിവസങ്ങളിലൊന്നില്‍ മൂന്ന് വിദ്യാര്‍ഥികള്‍ കോളജില്‍ പോയേക്കാം. ഈ കൊച്ചുകുട്ടികളാണ് ഇവിടെ നമ്മുടെ ജീവിതം - അവരുടെ മാതാപിതാക്കളെ പോലെ ഞങ്ങള്‍ അവരെ പരിപാലിക്കുന്നു. അവരുടെ മാതാപിതാക്കളും സമൂഹവും നമ്മെ വിശ്വസിക്കുന്നു. നിങ്ങള്‍ക്കറിയാം, വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെ അഭാവം വളരെ കഠിനമാണ്, മാതാപിതാക്കള്‍ ശരിക്കും അവരുടെ കുട്ടികള്‍ വിദ്യാഭ്യാസം നേടാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. അതുകൊണ്ടാണ് ഞങ്ങള്‍ പെണ്‍കുട്ടികള്‍ക്കും ആണ്‍കുട്ടികള്‍ക്കുമായി ഒരു ഹോസ്റ്റല്‍ സ്ഥാപിച്ചത്.'
ഏകദേശം 100 വിദ്യാര്‍ഥികള്‍ ഡേ-സ്‌കോളര്‍മാരാണ്, അതേസമയം 200 വിദ്യാര്‍ഥികള്‍ ഹോസ്റ്റലില്‍ താമസിക്കുന്നു. അവരുടെ മാതാപിതാക്കളില്‍ പലരും മിക്കവാറും എല്ലാ ആഴ്ചയും ഇരുചക്രവാഹനങ്ങളിലോ ഓട്ടോറിക്ഷകളിലോ വന്ന് അവരെ സന്ദര്‍ശിക്കുന്നു. അവര്‍ ഒരുമിച്ച് പങ്കിടുന്ന പഴങ്ങളും ഭക്ഷണവും കൊണ്ടുവരുന്നു. അജേന്ദ്ര ഒരു സമ്പന്നനായ കര്‍ഷകനാണ്, കൂടാതെ ഒരു കാര്‍ സ്വന്തമായുള്ള പ്രദേശത്തെ വളരെ കുറച്ച് ആളുകളില്‍ ഒരാളാണ്. ഡേ സ്‌കോളര്‍മാര്‍ പ്രതിമാസം 300 രൂപയും ഹോസ്റ്റലിലുള്ളവര്‍ ഫീസുള്‍പ്പെടെ 1200 രൂപയുമാണ് നല്‍കുന്നത്.
ഗോത്രവര്‍ഗക്കാരായ കുട്ടികളുടെ ഒരു പുതിയ തലമുറ അവരുടെ ചരിത്രവും സംസ്‌കാരവും നാഗരികതയും മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകാന്‍ തയ്യാറെടുക്കുന്നു എന്നാണ് ഇത് തെളിയിക്കുന്നത്.
'ഉയര്‍ന്ന നിലവാരമുള്ള വിദ്യാഭ്യാസം കൊണ്ടുവരാന്‍ ഞങ്ങള്‍ പ്രതിജ്ഞാബദ്ധരാണ്. ബദല്‍ പാഠ്യപദ്ധതിക്കോ റഫറന്‍സ് മെറ്റീരിയലുകള്‍ക്കോ വേണ്ടി നിങ്ങള്‍ക്ക് നിര്‍ദ്ദേശങ്ങള്‍ ഉണ്ടെങ്കില്‍, ദയവായി ഞങ്ങളോട് പറയുക,' - ഒരു അധ്യാപകന്‍ ഞങ്ങളോട് പറഞ്ഞു
വളരെ വികൃതിക്കാരായ കുട്ടികള്‍ ഉണ്ടെങ്കില്‍ നിങ്ങള്‍ എന്തുചെയ്യും? 'കൊള്ളാം,' അജേന്ദ്ര പറഞ്ഞു, 'മൂന്ന് കുട്ടികള്‍ ഞങ്ങളുടെ ഉറക്കം കെടുത്തും. അവര്‍ അവരുടെ ഉച്ചത്തിൽ നിലവിളിക്കും. അതിനാല്‍ ഞങ്ങള്‍ ഞങ്ങളുടെ മുതിര്‍ന്നവരില്‍ നിന്ന് ചില ഉപദേശങ്ങള്‍ സ്വീകരിച്ചു. അവര്‍ നിലവിളിക്കുമ്പോള്‍ ഞങ്ങള്‍ അവരുടെ പല്ലുകള്‍ക്ക് താഴെ അല്പം ഉപ്പ് ഉരച്ചു. അത് അവരെ നിശ്ശബ്ദരാക്കും.'
വാസ്തവത്തില്‍, ജൂം കൃഷിക്ക് ഉള്‍പ്പെടെ 'വനം വകുപ്പ് ഭൂമി' കൃഷി ചെയ്യാനോ ഉപയോഗിക്കാനോ കഴിയില്ലെന്ന അധികൃതരുടെ ഔദ്യോഗികവും ഏകപക്ഷീയവുമായ പ്രഖ്യാപനങ്ങള്‍ക്ക് മുന്നില്‍ തങ്ങളുടെ പാരമ്പര്യ വനാവകാശങ്ങള്‍ക്കായി നീണ്ടതും സമാധാനപരവുമായ പോരാട്ടത്തിന് പോരാടാന്‍ ഇവിടത്തെ സമുദായങ്ങള്‍ തയ്യാറെടുക്കുകയാണ്. നൂറുകണക്കിന് വര്‍ഷങ്ങളായി അവരുടെ പരമ്പരാഗത കമ്മ്യൂണിറ്റി ഭൂമിയായ ഈ ഭൂമി അവര്‍ക്ക് വിലപ്പെട്ടതാണ്, അവര്‍ വനങ്ങളെ സ്‌നേഹിക്കുകയും സംരക്ഷിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
അതിനാല്‍, ഈ സ്‌കൂള്‍ ഏവരുടെയും കണ്ണ് തുറപ്പിക്കുന്ന ഒരു സംരംഭമാണ്. ഗോത്രവര്‍ഗക്കാരായ കുട്ടികളുടെ ഒരു പുതിയ തലമുറ അവരുടെ ചരിത്രവും സംസ്‌കാരവും നാഗരികതയും മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകാന്‍ തയ്യാറെടുക്കുന്നു എന്നാണ് ഇത് തെളിയിക്കുന്നത്. അവരുടെ വനങ്ങള്‍, പുതിയ വിജ്ഞാന സംവിധാനങ്ങളും കഴിവുകളും കൊണ്ട് പൂര്‍ണ്ണമായും സജ്ജീകരിച്ചിരിക്കുന്നു
