കൊളോണിയൽ മിത്തുകളെ തകർക്കുന്ന ഖത്തർ ലോകകപ്പ്

ഖത്തർ ചരിത്രമെഴുതാൻ ഇനി നിമിഷങ്ങൾ മാത്രം. ഞായറാഴ്ച, ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ കായിക ഇവന്റിന് ആതിഥേയത്വം വഹിക്കുന്ന ഏറ്റവും ചെറിയ രാജ്യമായി ഇത് മാറും. വൈരുദ്ധ്യത്തെ വിലമതിക്കാൻ, ഫിഫ ലോകകപ്പിന്റെ മുൻ രണ്ട് ആവർത്തനങ്ങൾക്ക് ആതിഥേയത്വം വഹിച്ച വിശാലമായ രാജ്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുക: റഷ്യയും ബ്രസീലും.

ഈ ഒരു നേട്ടത്തിന് ഖത്തറിന്റെ 'സോഫ്റ്റ് പവർ' 'സ്മാർട്ട് പവർ' നയതന്ത്രത്തിന് ഒരുപാട് പങ്കുണ്ടെങ്കിലും ഈ ലോകകപ്പ് വിദേശ ബന്ധങ്ങളുടെ കണ്ണട മാറ്റിവെച്ച് നോക്കേണ്ടതുണ്ട്. പോസ്റ്റ് കൊളോണിയൽ ചിന്തകരായ എഡ്വേർഡ് സൈദ്, ഗായത്രി സ്പൈവാക് എന്നിവരുടെ വാക്കുകളിൽ ഒരു നല്ല ഓറിയന്റൽ 'അപരൻ' എങ്ങനെ ആയിരിക്കണമെന്ന് യൂറോ - അമേരിക്കൻ ഭാവനകളാണ് കാലങ്ങളായി നിശ്ചയിച്ചിരുന്നത്.

ആ ആഖ്യാനങ്ങൾ പുനഃക്രമീകരിക്കാനുള്ള അവസരമാണ് ലോകകപ്പ് നൽകുന്നത്.

ഖത്തർ ലോകകപ്പിലൂടെ നമ്മുടെ ബഹുസാംസ്കാരിക ലോകത്തെ കോളനിവത്കരണ പ്രവണതകളെയും സാംസ്കാരിക നർസിസത്തെയും അട്ടിമറിക്കാൻ ഈ 'ബ്യൂട്ടിഫുൾ ഗെയിം' സഹായിക്കും.

എല്ലാത്തിനുമുപരി, ഖത്തറിൽ നടക്കുന്ന ലോകകപ്പിൽ എന്തോ മാന്ത്രികതയുണ്ട്. ലോകകപ്പിന്റെ 22-ാമത് പതിപ്പിന് ആതിഥേയത്വം വഹിക്കാനുള്ള ബിഡ് വിജയിച്ചതു മുതൽ, ദോഹ ആഗോള ഷോപീസിനായി സ്വയം തയ്യാറെടുക്കുകയാണ്. അതിന്റെ ഹൈഡ്രോകാർബൺ വ്യവസായത്തിൽ നിന്നുള്ള വരുമാനം രാജ്യത്തിന്റെ അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ - പ്രത്യേകിച്ച് റോഡുകൾ, ഗതാഗതം, സാങ്കേതികവിദ്യ എന്നിവ ആധുനികവത്കരിക്കുന്നതിന് നല്ല രീതിയിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നു.

വിവരസാങ്കേതികവിദ്യയുടെ ഉപയോക്താക്കളായി ഖത്തരികൾ കൂടുതൽ രൂപാന്തരപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ഒരു ഗ്രാമം മുതൽ സ്മാർട്ട് സിറ്റി, വൈവിധ്യമാർന്ന പ്രവാസി സമൂഹങ്ങളുടെ വാസസ്ഥലം എന്നിവയിലേക്ക് ദോഹ അതിവേഗം ആധുനികവത്കരിക്കപ്പെടുന്നു. ഇ-ഗവേണൻസ്, കാര്യക്ഷമമായ ബാങ്കിംഗ് അല്ലെങ്കിൽ ആരോഗ്യം എന്നിവയിൽ ഖത്തറിന് കൂടുതൽ ഡിജിറ്റൽ ആക്സസബിലിറ്റിയും കണക്റ്റിവിറ്റിയും നൽകുന്ന അത്യാധുനിക സാങ്കേതികവിദ്യയാണ് ഇത്.

ഫുട്ബോൾ മൈതാനങ്ങൾ അന്താരാഷ്ട്ര ഐക്യത്തിനും സ്പോർട്സ്മാൻഷിപ്പിന്റെ ആത്മാവിനും പ്രചോദനം നൽകുമെങ്കിലും, ഫുട്ബോളിന്റെ ഏറ്റവും വലിയ കാർണിവൽ പോലുള്ള ആഗോള ഏറ്റുമുട്ടലുകളിൽ അപരതയുടെ നിർമ്മിതികളിൽ നിന്ന് ഒരു രക്ഷയുമില്ല. ലോകകപ്പിന് മുമ്പുള്ള വർഷങ്ങളിൽ ഖത്തറിനെതിരെ പാശ്ചാത്യ രാജ്യങ്ങളിൽ നടന്ന വ്യവസ്ഥാപിതവും വിട്ടുവീഴ്ചയില്ലാത്തതും വംശീയ മുൻവിധികളുള്ളതുമായ പ്രചാരണം അത് തെളിയിക്കുന്നു.

മറ്റൊരു ആതിഥേയ രാജ്യത്തിനും അനുഭവിക്കേണ്ടി വന്നിട്ടില്ലാത്ത രീതിയിൽ ഖത്തർ നിന്ദിക്കപ്പെട്ടതിനെ എങ്ങനെ വിശദീകരിക്കാൻ കഴിയും? 1954 ലെ സ്വിറ്റ്സർലൻഡ് പോലുള്ള തീവ്രമായ കാലാവസ്ഥയുള്ള മറ്റ് ചെറിയ രാജ്യങ്ങൾ, പതിറ്റാണ്ടുകളായി രാജ്യത്തെ ഏറ്റവും മോശം വംശീയ കലാപങ്ങൾക്ക് സാക്ഷ്യം വഹിച്ച് രണ്ട് വർഷത്തിന് ശേഷം 1994 ൽ ലോസ് ഏഞ്ചൽസ് പ്രദേശം ലോകകപ്പ് ഫൈനലിന് ആതിഥേയത്വം വഹിച്ച അമേരിക്കയെപ്പോലുള്ള മഹാശക്തികൾ, എന്തിന് മുസോളിനിയുടെ ഫാസിസ്റ്റ് ഭരണകൂടവും അർജന്റീനയുടെ ക്രൂരമായ സൈനിക ഭരണകൂടവും ഇത്തരം വെറുപ്പ് പ്രചാരണം നേരിട്ടുണ്ടാവില്ല. 2014 ലോകകപ്പിനായി യാത്ര ചെയ്യുന്ന ആരാധകരിൽ നിന്ന് ദാരിദ്ര്യം മറയ്ക്കാൻ ഫാവേലകളിൽ താമസിക്കുന്നവരെ കുടിയൊഴിപ്പിക്കുന്ന ബ്രസീലോ വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന ഹോമോഫോബിയയ്ക്കിടയിൽ 2018 ലെ ഇവന്റ് നടത്തിയ റഷ്യയോ നേരിട്ടില്ല.

കൊളോണിയൽ കാലഘട്ടത്തിൽ, അറബികൾ പ്രാദേശിക വസ്ത്രങ്ങൾ ധരിക്കുകയും അവരുടെ പരമ്പരാഗത സംസ്കാരം സംരക്ഷിക്കുന്നുവെന്ന് ഉറപ്പാക്കുകയും ചെയ്തുകൊണ്ട് കൊളോണിയൽ വിരുദ്ധ ചെറുത്തുനിൽപ്പ് വളർത്തി.

ഈ രാജ്യങ്ങൾ നിയമാനുസൃതമായ ആതിഥേയരായി കാണപ്പെട്ടു - അവർ എന്ത് ചെയ്താലും . കാരണം, എങ്ങനെയോ, ഫുട്ബോൾ അവരുടേതായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടു പോരുന്നു. ഇതിനു വിപരീതമായി, വരേണ്യവർഗത്തിന്റെ ഒരു മേള അന്യായമായി തട്ടിയെടുത്ത പുറത്തുനിന്നുള്ള ഒരു ആളായി കണക്കാക്കപ്പെട്ട ഖത്തർ ബിഡ് വിജയിച്ച ആ നിമിഷം മുതൽ പുച്ഛത്തോടെ വീക്ഷിക്കപ്പെട്ടു.

1916 നും 1971 നും ഇടയിൽ രാജ്യം ഒരു ബ്രിട്ടീഷ് സംരക്ഷിത പ്രദേശമായിരുന്നപ്പോൾ, മറ്റ് അറബ്, ഏഷ്യൻ, ആഫ്രിക്കൻ, സൗത്ത്, സെൻട്രൽ അമേരിക്കൻ രാജ്യങ്ങളെപ്പോലെ ഫുട്ബോൾ കൊളോണിയലിസത്തിലൂടെ ഖത്തറിലെത്തി. ബ്രിട്ടീഷ് പെട്രോളിയത്തിന്റെ (ബിപി) മുൻഗാമിയായ ആംഗ്ലോ-പേർഷ്യൻ ഓയിൽ കമ്പനി (എപിഒസി) 1930 കളുടെ അവസാനത്തിൽ എണ്ണ പര്യവേക്ഷണവും ഉൽപാദനവും ആരംഭിച്ചു. ഫുട്ബോൾ 1940 കളിൽ ഖത്തറിലെത്തി. ഗൾഫ് മേഖലയിലെ പുല്ല് പിച്ചുള്ള ആദ്യ ഫുട്ബോൾ മൈതാനമായിരുന്നു ദോഹ സ്റ്റേഡിയം. സ്വാതന്ത്ര്യലബ്ധിക്കു വർഷങ്ങൾക്കുമുമ്പ് 1960-കളിൽ ലീഗ് മത്സരം ആരംഭിച്ചു.

വിരോധാഭാസമെന്നു പറയട്ടെ, പോസ്റ്റ്കോളോണിയലിസം പഠനങ്ങൾക്ക് ഫുട്ബോളിനെക്കുറിച്ച് ഒന്നും പറയാനുണ്ടായിരുന്നില്ല - മുൻ കോളനികളിലെ പല ചേരികളും ബ്രസീലിലെ സാവോ പോളോയിലെ പെലെ മുതൽ ജമൈക്കയിലെ കിംഗ്സ്റ്റണിലെ റഹീം സ്റ്റെർലിംഗ് വരെ പ്രധാന താരങ്ങളെ സൃഷ്ടിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിലും. അൾജീരിയയിലെ റബാഹ് മഡ്ജർ മുതൽ ഈജിപ്തിലെ മുഹമ്മദ് സലാ വരെ നിരവധി അറബ് കളിക്കാർ യൂറോപ്പിലെ സമ്പന്നമായ ക്ലബ്ബുകളിലേക്ക് സമാനമായ യാത്രകൾ നടത്തിയിട്ടുണ്ട്.

ഫുട്ബോൾ ലോകകപ്പ് മുൻ കൊളോണിയൽ ശക്തികളുടെ സാംസ്കാരിക അനുകരണത്തിന്റെ പുതിയ രൂപങ്ങളിലെ ഒരു അഭ്യാസം മാത്രമായിരിക്കരുത്. പാശ്ചാത്യ രാജ്യങ്ങളിലെ ഫുട്ബോൾ വംശീയതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്യാൻ പാടുപെടുമ്പോഴും - ബ്രസീലിയൻ താരം റിച്ചാർലിസൺ നു നേരെ അടുത്തിടെ പാരിസിൽ നടന്ന സൗഹൃദ മത്സരത്തിൽ ആരോ പഴം എറിയുകയുണ്ടായി - ലോകകപ്പിന്റെ ഖത്തർ പതിപ്പ് ഫുട്ബോളിന്റെ ആഗോള അനുഭവത്തെ സമ്പന്നമാക്കാൻ അറബ്, മുസ്‌ലിം സമൂഹങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള പക്ഷപാതപരമായ ചിന്തയെ അപകോളനിവത്കരിക്കാൻ സഹായിക്കും.

വെളുത്തവരോ കൊളോണിയൽ അല്ലാത്തതോ ആയ ഒരു പുതിയ ആധുനികത സഹവസിക്കുന്ന ഇടമായിരിക്കണം ഫിഫ ലോകകപ്പ്.

ഉദാഹരണത്തിന്, ലോകകപ്പിൽ ഖത്തറിലെ മദ്യരഹിത സ്റ്റേഡിയങ്ങൾ ഒരു മാതൃകയാകും. യൂറോപ്യൻ ഫുട്ബോൾ മൈതാനങ്ങളിൽ സാധാരണമായ മദ്യപാനം, വംശീയത, മോശം ഭാഷ എന്നിവയെക്കുറിച്ച് വേവലാതിപ്പെടാതെ വിശാലമായ ഒരു വിഭാഗം ആളുകളെ മത്സരങ്ങൾക്ക് വരാൻ അവർ അനുവദിക്കും. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ആരാധകർക്ക് ഖത്തർ ആതിഥേയത്വം വഹിക്കുമ്പോൾ, കായിക വിനോദം ആസ്വദിക്കാനുള്ള ഒരു ബദൽ മാർഗം ഖത്തറിന് പ്രദർശിപ്പിക്കാൻ കഴിയും - ഖത്തറിന്റെ പ്രാദേശിക മൂല്യങ്ങളെ അവഗണിച്ചുകൊണ്ട് ഒരു ഫുട്ബോൾ ആരാധകനെന്ന പൊതുവായ അനുഭവം ഇറക്കുമതി ചെയ്യാത്ത ഒന്ന്.

വിദേശികളോടൊപ്പം ജീവിച്ച് ഖത്തരികൾക്ക് ശീലമുണ്ട്. ഫ്രഞ്ച് കാർട്ടൂണുകളിൽ ഖത്തർ ഫുട്ബാൾ ടീമിനെ വംശീയമായി ചിത്രീകരിച്ചത് പോലുള്ള 'മതഭ്രാന്തൻ മുസ്‌ലിം' എന്ന പാശ്ചാത്യൻ വാർപ്പുമാതൃകയെ ബഹുസ്വരതയുമായുള്ള അവരുടെ ഇഴയടുപ്പത്തിന് മറുപടി നൽകാൻ കഴിയും.

പടിഞ്ഞാറിൽ മുസ്‌ലിം ലോകത്തെയും ഫുട്ബോളിനെയും വീക്ഷിക്കുന്ന രീതിക്ക് ഒരു ബദൽ ആഖ്യാനം അവതരിപ്പിക്കുന്നതിലൂടെ, ഈ ലോകകപ്പ് കായികഭാഷയെ അപകോളനിവത്കരിക്കാൻ സഹായിക്കും. "യൂറോപ്യൻ ഫുട്ബോൾ" വെളുത്തതല്ല. "ആഫ്രിക്കൻ" അല്ലെങ്കിൽ "അറബ്" ഫുട്ബോൾ നിറത്തിന്റെയോ വംശീയതയുടെയോ അടയാളങ്ങളല്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഈ ലേബലുകൾ പ്രബലമായ വംശീയതകളുടെയും വംശങ്ങളുടെയും സങ്കേതങ്ങളായി കായിക വിനോദത്തെ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന രീതിയിൽ പലപ്പോഴും ഉപയോഗിക്കുന്നു.

ഹാർവാർഡ് യൂണിവേഴ്സിറ്റി പ്രൊഫസറും വിമർശനാത്മക സൈദ്ധാന്തികനുമായ ഹോമി കെ ഭാഭയെ- വ്യത്യസ്ത ലോകങ്ങൾക്കും കാഴ്ചപ്പാടുകൾക്കും ഇടയിൽ മുൻ കോളനിവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട വ്യക്തി- ഉപയോഗിച്ച് പോസ്റ്റ്കൊളോണിയലിസം ഒരു മറുമരുന്നായി വർത്തിക്കാൻ കഴിയുന്നത് അവിടെയാണ് .

അറബ് ലോകം അവരുടെ കൃതികളിലെ യാഥാസ്ഥിതിക പ്രതിനിധീകരണങ്ങളെയും അസമമായ ഏറ്റുമുട്ടലുകളെയും കൈകാര്യം ചെയ്ത സാഹിത്യ മനസ്സുകളാൽ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു - ഈ പ്രദേശം അതിന്റെ രീതിയിൽ ലോകത്തിന് ആതിഥേയത്വം വഹിക്കുമ്പോൾ അത് പ്രചോദനമായി വർത്തിക്കും. സുഡാനീസ് എഴുത്തുകാരനായ ത്വയ്യിബ് സാലിഹിന്റെ 1966-ലെ 'സീസൺ ഓഫ് മൈഗ്രേഷൻ ടു ദ നോർത്ത്' എന്ന പുസ്തകം ഭാഭ ഉയർത്തിക്കാട്ടുന്ന ഇടയ്ക്കുള്ള സത്തയാണ് പകർത്തുന്നത്.

പ്രഗത്ഭനായ സൗദി അറേബ്യൻ നോവലിസ്റ്റ് അബ്ദുൾറഹ്മാൻ മുനീഫ് ഒരു പ്രത്യേക പദം ഉപയോഗിച്ചു: അൽ-തെഹ് (നഷ്ടം, ആശയക്കുഴപ്പം). അഞ്ച് കഥകളുടെ ക്ലാസിക് സംയുക്ത നോവൽ, സിറ്റീസ് ഓഫ് സാൾട്ട് (മുദുൻ അൽ-മിൽഹ്, 1984 ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ചു), പോസ്റ്റ് കൊളോണിയൽ സാഹിത്യ പഠനങ്ങളുടെ മികച്ച ഉദാഹരണങ്ങളിലൊന്നാണ്. നവ-കൊളോണിയലിസവും (അമേരിക്കൻ മുതലാളിത്തവും പെട്രോഡോളറുകളും) നിയോ-കോളനിവൽക്കരണവും (ഗൾഫ്) കണ്ടുമുട്ടുമ്പോൾ രാഷ്ട്രീയ, സാമ്പത്തിക, പാരിസ്ഥിതിക, സാംസ്കാരിക നാശത്തിന്റെ ഒരു കഥ ഇത് പറയുന്നു.

ഈ രചനകൾ ഫിഫ ലോകകപ്പിന് ആതിഥേയത്വം വഹിക്കുകയും സംഘടിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് പാശ്ചാത്യവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട ജീവിതങ്ങളെ പകർത്തി വെക്കുന്നതിനും അപ്പുറമാണെന്നതിനുള്ള ഓർമ്മപ്പെടുത്തൽ കൂടിയാണ്.

വിദേശികളോടൊപ്പം ജീവിച്ച് ഖത്തരികൾക്ക് ശീലമുണ്ട്. ഫ്രഞ്ച് കാർട്ടൂണുകളിൽ ഖത്തർ ഫുട്ബാൾ ടീമിനെ വംശീയമായി ചിത്രീകരിച്ചത് പോലുള്ള 'മതഭ്രാന്തൻ മുസ്‌ലിം' എന്ന പാശ്ചാത്യൻ വാർപ്പുമാതൃകയെ ബഹുസ്വരതയുമായുള്ള അവരുടെ ഇഴയടുപ്പത്തിന് മറുപടി നൽകാൻ കഴിയും.

കൊളോണിയൽ കാലഘട്ടത്തിൽ, അറബികൾ പ്രാദേശിക വസ്ത്രങ്ങൾ ധരിക്കുകയും അവരുടെ പരമ്പരാഗത സംസ്കാരം സംരക്ഷിക്കുന്നുവെന്ന് ഉറപ്പാക്കുകയും ചെയ്തുകൊണ്ട് കൊളോണിയൽ വിരുദ്ധ ചെറുത്തുനിൽപ്പ് വളർത്തി. ഇന്ന്, ജപ്പാനിൽ നിന്നുള്ള തുണിയിൽ നിന്ന് നിർമ്മിച്ച അറബ് "തോബ്" (കണങ്കാൽ നീളമുള്ള ട്യൂണിക്ക്) അവർ ധരിക്കുന്നു. ഇത് ആഗോളവും പ്രാദേശികവുമായ സംയോജനത്തെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു - ഈ മേഖല പ്രധാന കായിക പരിപാടികൾക്ക് ആതിഥേയത്വം വഹിക്കുമ്പോൾ ഖത്തറിനും അറബ് ലോകത്തിനും ആകർഷിക്കാൻ കഴിയുന്ന വിധത്തിൽ.

വെളുത്തവരോ കൊളോണിയൽ അല്ലാത്തതോ ആയ ഒരു പുതിയ ആധുനികത സഹവസിക്കുന്ന ഇടമായിരിക്കണം ഫിഫ ലോകകപ്പ്. സഹിഷ്ണുത, മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ, സദ്ഭരണം എന്നിവയുടെ അറബ്, ഏഷ്യൻ, ആഫ്രിക്കൻ, തദ്ദേശീയ, ലാറ്റിൻ മൂല്യങ്ങളോട് സംസാരിക്കുന്ന ഒരു ആധുനികത. പലപ്പോഴും ആഗോള തെക്കിൽ കേന്ദ്രീകൃതമായ വാർപ്പുമാതൃകകളെ അത് വെല്ലുവിളിക്കുന്നു.

കൂടുതൽ നീതിയുക്തവും - യഥാർത്ഥത്തിൽ - അപകോളനിവൽക്കരിക്കപ്പെട്ടതുമായ ലോകത്തെ തേടുകയും നിയോ-കോളനിവൽക്കരണ ശ്രേണികളെ ചോദ്യം ചെയ്യുകയും എതിർക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ഒരു ആധുനികത. സാംസ്കാരിക സ്വയം നിർണയത്തിലുള്ള അവകാശങ്ങൾ ആവശ്യപ്പെടുകയും പരസ്പര ബഹുമാനത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ പങ്കിട്ട ഭാവികളും അനുഭവങ്ങളും ഊന്നിപ്പറയുകയും ചെയ്യുന്ന ഒരു ആധുനികത.

ഖത്തർ ലോകകപ്പിലൂടെ നമ്മുടെ ബഹുസാംസ്കാരിക ലോകത്തെ കോളനിവത്കരണ പ്രവണതകളെയും സാംസ്കാരിക നർസിസത്തെയും അട്ടിമറിക്കാൻ ഈ 'ബ്യൂട്ടിഫുൾ ഗെയിം' സഹായിക്കും.

കടപ്പാട് : അൽ ജസീറ / വിവർത്തനം : അഫ്സൽ റഹ്‌മാൻ