ഭാഷയെ രംഗ ഭാഷകൊണ്ട് അപനിര്‍മിക്കുന്ന 'തേര്‍ഡ് റയിക്ക്'
ഭാഷയെ രംഗഭാഷയുടെ സാധ്യതകളില്‍ അപനിര്‍മിച്ചുകൊണ്ട് ചില രാഷ്ട്രീയ ചിന്തകള്‍ പ്രേക്ഷകന് മുന്നില്‍ തുറന്നിടുന്നു 'തേര്‍ഡ് റയിക്ക്'. സ്‌കോട്ട് ഗിബ്ബണ്‍സിന്റെ സംഗീത സംവിധാനത്തില്‍ പതിമൂന്നാമത് ഇറ്റ്‌ഫോക്കില്‍ എത്തുന്ന വീഡിയോ ഇന്‍സ്റ്റലേഷന്‍ തീയറ്റര്‍ അവതരണമാണ് 'തേര്‍ഡ് റയിക്ക്'.
Update: 2023-02-12 07:24 GMT
'നിങ്ങളുടെ സ്വന്തം തലയ്ക്കുള്ളില്‍ സംഭവിക്കുന്നത് പോലെ തോന്നുന്നതാണ് സ്‌കോട്ട് ഗിബ്ബണ്‍സിന്റെ സംഗീതം.' - ഗാര്‍ഡിയന്‍ പത്രം ഇങ്ങനെ എഴുതിയത് സ്‌കോട്ട് ഗിബ്ബണ്‍സ് എന്ന സംഗീതജ്ഞനെക്കുറിച്ചാണ്. 1986-ല്‍ അദ്ദേഹം രൂപീകരിച്ച ലിലിത്ത് എന്ന അമേരിക്കന്‍ ഡാര്‍ക്ക് ആംബിയന്റ് മ്യൂസിക് ഗ്രൂപ്പ് ഏറെ ശ്രദ്ധേയമായി. വീട്ടിലുണ്ടാക്കിയ ഓഡിയോ ഉപകരണങ്ങളും പരിഷ്‌കരിച്ച ഇലക്ട്രോണിക് ഉപകരണങ്ങളും ചേര്‍ത്തുള്ള ബാന്‍ഡായിരുന്നു അത്. ഒറ്റപ്പെട്ടതും അപ്രതീക്ഷിതവുമായ വസ്തുക്കളെ ഏകോപകരണമായി ശ്രദ്ധയോടെ ഉപയോഗിച്ചതിലൂടെ ശ്രദ്ധേയനായ സംഗീത സംവിധായകനാണ് സ്‌കോട്ട്. ഓരോ ശബ്ദത്തിനും ഏതാനും മില്ലിസെക്കന്‍ഡ് മാത്രം ദൈര്‍ഘ്യമുള്ള ഫ്രെയിമുകള്‍ അദ്ദേഹം സൃഷ്ടിച്ചു. ഒരു വാതില്‍ തുറക്കല്‍, ഒരു നദി, ഒരു നായ, ഒരു ചുറ്റിക, ഒരു ജനല്‍ അടയ്ക്കല്‍, കാറ്റ്, ഒരു എഞ്ചിന്‍ പ്രവര്‍ത്തനം ഇത്തരത്തില്‍ വളരെ വേഗതയുള്ളവയായിരുന്നു അവ. സ്‌കോട്ടിന്റെ സംഗീതത്തില്‍ വാക്കുകളോ സംസാരമോ പാട്ടോ മനുഷ്യശബ്ദമോ ഇല്ല. ഒരര്‍ഥത്തില്‍ സംഗീതവും ഇല്ല. നേരിട്ടുള്ള വസ്തുക്കള്‍ ആണ് സംഗീതമായി കേള്‍ക്കാനാവുക. സംഗീത ക്രമീകരണത്തിന്റെ ഭാഗമായി പൈറോടെക്‌നിക്കുകളുടെ ശബ്ദം ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്ന പടക്കങ്ങള്‍ക്കൊപ്പമുള്ള ഗ്രൂപ്പ് ശബ്ദങ്ങള്‍ സൃഷ്ടിച്ചു. അവ ഉപയോഗിച്ച് വലിയ തോതിലുള്ള കാഴ്ചകള്‍ക്കായി നിരവധി സൃഷ്ടികളും ഗിബ്ബണ്‍സ് അവതരിപ്പിച്ചു.
1990-കളുടെ തുടക്കത്തില്‍, ലിലിത്തിന്റെ സംഗീതം വിപുലമായി. പിന്നീട് ലിലിത് സബ് റോസ ലേബലുമായി ചേര്‍ന്നു. 1999ല്‍ സംവിധായകന്‍ റോമിയോ കാസ്റ്റലൂച്ചിയുടെ തിയേറ്ററിനു വേണ്ടി സ്‌കോട്ട് ഗിബ്ബണ്‍സ് ചെയ്ത സംഗീതവും ശബ്ദവും നാഴികക്കല്ലായിരുന്നു. പിന്നീട് 2019 വരെ തുടര്‍ച്ചയായ സംഗീത യാത്ര ചെയ്തു. ഇദ്ദേഹത്തിന്റെ സംഗീത സംവിധാനത്തില്‍ പതിമൂന്നാമത് ഇറ്റ്‌ഫോക്കില്‍ എത്തുന്ന വീഡിയോ ഇന്‍സ്റ്റലേഷന്‍ തീയറ്റര്‍ അവതരണമാണ് 'തേര്‍ഡ് റയിക്ക്'.
1980-കള്‍ മുതല്‍ യൂറോപ്യന്‍ നാടക ലോകത്തിന്റെ പ്രധാന വക്താക്കളില്‍ ഒരാളായ ഇറ്റാലിയന്‍ നാടക സംവിധായകനും നാടകകൃത്തും സ്റ്റേജ് ഡിസൈനറുമായ റോമിയോ കാസ്റ്റലൂച്ചിയാണ് 'തേര്‍ഡ് റയിക്ക്' സംവിധാനം ചെയ്തത്. സെറ്റുകള്‍, ലൈറ്റിംഗ്, ശബ്ദം, വസ്ത്രങ്ങള്‍ തുടങ്ങിയവയുടെയെല്ലാം ഡിസൈനര്‍ എന്ന നിലയില്‍ ശ്രദ്ധേയനായ റോമിയോ കാസ്റ്റലൂച്ചി നിരവധി നാടകങ്ങള്‍ സംവിധാനം ചെയ്തു. ഒന്നിലധികം കലകളെ സമന്വയിപ്പിച്ച് പ്രേക്ഷകനെ വിസ്മയിപ്പിക്കുന്ന റോമിയോ ഇതിനോടകം അമ്പതിലേറെ നാടകാവിഷ്‌കാരങ്ങള്‍ അവതരിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്.
'തേര്‍ഡ് റയിക്ക്'ലെ പ്രകടനം ഒരു ഏകാധിപത്യ യന്ത്രം പോലെ പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നവയാണ്. ഓരോ ഫ്രെയിമുകളും പല നാമങ്ങളുടെയും പ്രാതിനിധ്യത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്. ഒരു ഇരുണ്ട പ്രതലത്തിലെ പിന്‍വശത്തെ ഭിത്തിയില്‍ ഒരു ഭീമന്‍ സ്‌ക്രീനില്‍ ഓരോ സ്ഥലനാമ ബിംബങ്ങളും പ്രൊജക്റ്റ് ചെയ്യപ്പെടുന്നു. ഇങ്ങനെ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്ന നാമങ്ങള്‍ യഥാര്‍ഥത്തില്‍ പേരുള്ള എല്ലാ വസ്തുക്കളെയും പ്രതിനിധീകരിക്കാന്‍ സാധ്യതയുണ്ട്. ഈ ശ്രേണിയുടെ വേഗത നല്‍കുന്നത്, നമ്മുടെ റെറ്റിനയെയും മെമ്മറിയെയും അടിസ്ഥാനമാക്കി, ഒരു ഫ്‌ലാഷില്‍ ദൃശ്യമാകുന്ന-സെക്കന്‍ഡിന്റെ ഇരുപതിലൊന്ന് നീണ്ടുനില്‍ക്കുന്ന-ഒരു വാക്ക് നിലനിര്‍ത്താനുള്ള നമ്മുടെ കഴിവാണ്. ഇത് നമ്മുടെ നോട്ടത്തെ പരിമിതപ്പെടുത്തുന്നു. അത് ഉടന്‍ തന്നെ ഒരു സംയോജനം സംഭവിക്കുന്ന ഒരു ടിപ്പിംഗ് പോയിന്റിലെത്തും. നമ്മുടെ ധാരണയ്ക്ക് അതിന്റെ പിടി നഷ്ടപ്പെടുന്നതിന് മുന്‍പ് ഒറ്റ പദങ്ങള്‍ വേര്‍തിരിച്ചറിയാന്‍ സാധ്യമല്ലാതാകുന്നു. ഈ ഭ്രാന്തമായ വാക്കുകളുടെ പരമ്പര സൃഷ്ടിക്കുന്ന സാഹചര്യത്തില്‍, അവയില്‍ ചിലത് പ്രേക്ഷകന്റെ വിഷ്വല്‍ കോര്‍ട്ടക്‌സില്‍ ഒരു അടയാളം അവശേഷിപ്പിക്കും, മറ്റുള്ള ഭൂരിപക്ഷവും നഷ്ടപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു. ഈ രീതിയില്‍ കൈകാര്യം ചെയ്യുമ്പോള്‍ പ്രതിരോധമില്ലാത്ത കാഴ്ചക്കാരന്‍ അളവിന്റെ കാര്യമെന്ന നിലയില്‍ മനുഷ്യ വാക്കിന് വിധേയമാകുന്നു.
നാമങ്ങളുടെ പാച്ചിലില്‍ തിരഞ്ഞെടുക്കലിനോ വിവേചനത്തിനോ പ്രേക്ഷകന് ഇടം നല്‍കുന്നില്ല. ഭാഷയുടെ ന്യൂക്ലിയസ് വെളുത്ത ശബ്ദത്തിലേക്ക് മടങ്ങുന്നു, ഇത് കുഴപ്പത്തിലേക്ക് നയിക്കുന്നു. അടിച്ചമര്‍ത്തപ്പെട്ടതും നിര്‍ബന്ധിതവുമായ ആശയവിനിമയത്തിന്റെ പ്രതിച്ഛായയാണ് 'തേര്‍ഡ് റയിക്ക്'. ഇവിടെ, ഒരു ഭാഷാ-യന്ത്രം യാഥാര്‍ഥ്യത്തിന്റെ മുഴുവന്‍ മേഖലകളെയും ഇല്ലാതാക്കുന്നു. കാരണം, നാമങ്ങളെല്ലാം ഒരേപോലെ, യാന്ത്രികമായി വന്‍തോതില്‍ ഉല്‍പ്പാദിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു, രക്ഷപ്പെടാന്‍ ഇടമില്ലാത്ത അവസ്ഥയില്‍ നിര്‍മിച്ച കെട്ടിടങ്ങള്‍ പോലെ. ഒടുവില്‍ എല്ലാം നിലക്കുന്നു. അധിനിവേശം, വിരാമം, വാക്കുകളുടെ അഭാവം, വാക്കുകള്‍ക്കും അവരുടെ സൈനിക ആക്രമണത്തിനും ഉള്ള ഒരു യുദ്ധക്കളമായി മാറുന്നു. സ്‌ക്രീനില്‍ പ്രൊജക്റ്റ് ചെയ്തുവരുന്ന നിഘണ്ടുവില്‍ നിന്നുള്ള നാമങ്ങള്‍, കീഴടക്കിയ ഭൂമിയില്‍ നട്ടുപിടിപ്പിച്ച പതാകകളാണ്. സ്‌കോട്ട് ഗിബ്ബണ്‍സ് രചിച്ച ഇന്‍സ്റ്റാലേഷനോടൊപ്പമുള്ള ശബ്ദം അപ്പോഡിക്റ്റിക് ആയിരിക്കും. ഭാഷയെ രംഗഭാഷയുടെ സാധ്യതകളില്‍ അപനിര്‍മിച്ചുകൊണ്ട് ചില രാഷ്ട്രീയ ചിന്തകള്‍ പ്രേക്ഷകന് മുന്നില്‍ തുറന്നിടുന്ന അവതരണമാണ് 'തേര്‍ഡ് റയിക്ക്'.